Харажатлар ҳисоби очиқ дарс

• © Yeoju Technical Institute in Tashkent

• TOSHKENT SHARIDAGI YEOJU TEXNIKA INSTITUTI

• «FINANCE» KAFEDRASI

• O‘qituvchi: Jumanazarov Sardorbek Abdullayevich
• e-mail: [e-mail]

• 12-мавзу: Тайёр маҳсулот (иш, хизмат)лар сотилишни ҳисобга олиш

• “BASIC ACCOUNTING” FANI

Харажатларни тўла тақсимлаб таннархни калькуляция қилиш (absorption costing) – бу барча ишлаб чиқариш харажатларини (ўзгарувчан ва доимий) ишлаб чиқарилган ва сотилган маҳсулот ўртасида тақсимлаб калькуляциялаш усулидир.

• Харажатларни тўла тақсимлаб таннархни калькуляция қилиш (absorption costing) – бу барча ишлаб чиқариш харажатларини (ўзгарувчан ва доимий) ишлаб чиқарилган ва сотилган маҳсулот ўртасида тақсимлаб калькуляциялаш усулидир.
• Калькуляциядан ташқи фойдаланувчилар учун фойда ва зарар тўғрисида ҳисобот тайёрлаш мақсадида фойдаланилади.
• Таннархни ўзгарувчи харажатлар бўйича калькуляциялаш (direct-costing/variable-costing). Бу усулда фақат ўзгарувчи ишлаб чиқариш харажатлари маҳсулотга харажат сифатида талқин қилинади, доимий ишлаб чиқариш харажатлари эса давр харажатларига тегишли ҳисобланади. Директ-костингдан фойдаланиб тайёрланган фойда ва зарарлар тўғрисидаги ҳисобот ички ҳисобот сифатида қўлланилади. Бу ҳисоботда маржинал даромад кўрсатилади, бу даромад барча ўзгарувчи харажатлар билан даромадлар ўртасидаги тафовутдан иборат.

• 1. Маҳсулот (иш, хизматлар) таннархини калькуляция қилиш

• Фойда ва зарарлар тўғрисида ҳисобот (absorption costing), ш.б.

Сотишдан тушган даромад	1 000
Минус Сотилган маҳсулот таннархи (барча ишлаб чиқариш харажатлари киритилади)	600
Ялпи фойда	400
Минус Маъмурий сарфлар ва сотиш бўйича сарфлар (доимий ва ўзгарувчи)	300
Операцион фойда	100

• Фойда ва зарарлар тўғрисидаги ҳисобот (direct-costing), ш.б.

Сотишдан тушган даромад	1 000
Минус Ўзгарувчан ишлаб чиқариш харажатлари (бевосита материаллар, тўғри меҳнат, ўзгарувчи ишлаб чиқариш устама сарфлари)	360
Минус Ўзгарувчи маъмурий сарфлар ва савдо сарфлари	120
Маржинал даромад	520
Минус Доимий харажатлар: Доимий ишлаб чиқариш устама сарфлари Доимий маъмурий сарфлар ва сотиш сарфи	240 180
Операцион фойда	100