Har bir jamiyatning kelajagi uning ajralmas qismi va hayotiy zarurati bo`lgan ta`lim tizimining qay darajada rivojlanganligi bilan belgilanadi

1-masala. 23,8 g qalay olish uchun qancha qalay (IV)-oksid va ko‘mir kerak?

Yechish:
Reaksiya tenglamasini yozish:
SnO₂ + C = Sn + CO₂

Qancha SnO₂ kerak?

Qancha C kerak? 


2-masala. 7,75 g fosfor mo‘l miqdordagi kislorodda yondirilganda necha mol fosfor (V)-oksid hosil bo‘ladi? Bu reaksiyada necha litr kislorod sarf bo‘ladi?

Yechish:
Reaksiya tenglamasini yozish.
P + O₂ = P₂O₅

7,75 g fosfor yonganda a=0,125 mol P₂O₅ hosil bo‘ladi.

7,75 g fosfor yonishi uchun b=7 l kislorod sarf bo‘ladi.


Maktab talabalari masalalarda qo’yiladigan savollarga tug’ri javob berishga olib keladigan logikaviy oyi rivojlanadi. SHuning uchun bu erda masalalar shartini tanglash va stexiometrik qatnashlarni sxema tarzida ko’rsatishga o’tish mumkin.
Misol. 1 kg sul’fat kislotasini olish uchun qancha miqdorda temir kolchedani
talab etiladi?
O’quvchilar H₂SO₄ ishlab chiqish texnologiyasi haqida aniq tushinchaga ega bo’lsa, jarayonning o’tishi sxema bo’yicha ko’rsatishga bo’ladi. Dastlab masalada va olingan mahsulot H₂SO₄ itibor og’dariladi. Oraliq reaksiyani ko’rsatmay, H₂SO₄
olinishi sxema holida ko’rsatiladi.


FeS₂ → 2 H₂SO₄

Sxema, 120 kg ga teng bo’lgan: 1 kg-m FeS₂ dan 2 kg-m H₂SO₄ yoki 196 kg hosil bo’ladiganligini ko’rsatadi.
120:196=0,62 kg
Murakkab masalalar afzalligi shundan iboratki, ular bir necha jarayonlar,
orasidagi son bog’lanishlarni belgilashga o’rgatadi.
Misol. 1,6 g KBr bor eritmaga, ichida xlorning aralashmasiga ega bo’lgan 6 g brom xom ashyo aralashtiriladi. Aralashma bug’landirilib va chukma quritiladi.
Cho’kma massasi 1,36 g. Brom xom ashyo moddadagi xlorning protsentlik
miqdorini hisoblang.
Eritmada: KBr, Br₂ va Cl₂ bor.
Tenglama bo’yicha xlor va bromli kaliy o’z-aro reaksiyaga kirishishi
mumkin:
2KBr+Cl₂ =2KCl+Br₂


Bug’lantirilgandan keyin qurg’oq cho’kmada KBr va KCl turlari aralashmasi bo’ladi. Oxirgi tuz bromli kaliydan, xlorning bromni siqib chiqarishidagi reaksiya mahsulotidan olinadi desak bo’ladi. Qurg’oq cho’kmaning massasining kamayishi, birikmadagi brom o’rnin egallagan xlorning kam atom massasiga ega bo’lishining natiyjasidir.