Hammamizga ma’lumki butun dunyoda qurilish sohasiga katta e’tibor qaratmoqda. Shu jumladan avtomobil yo‘llarini loyihalash va qurishda ham inovatsion yechimlarni jalb etmoqda

Boshlang‘ich ma’lumotlar

Kurs ishi topshiriq varianti quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• 
  Avtomobil yo‘lining berilgan toifasi;
  
• 
  Yo‘l loyihalanayotgan viloyat;
  
• 
  Topografik xaritada belgilangan A va B punktlar.
  

2. 
   Kurs ishini bajarish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar
   

Tushuntirish xati
Kirish:

• 
  Kirish;
  
• 
  Yo‘l loyihalanayotgan viloyat iqlimi;
  
• 
  Berilgan yo‘l toifasi uchun texnik me’yorlar;
  
• 
  Xaritada berilgan A va B punktlar oralig‘ida trassa variantlarini o‘tqazish;
  
• 
  Variantlar bo‘yicha texnik – iqtisodiy tomondan solishtirish;
  
• 
  Yo‘l to‘shamasini konstruksiyasini tanlash va solishtirish;
  
• 
  Avtomobil yo‘llarida tanlov savdolarini tashkil etish to‘g‘risida ma’lumotlar.
  
• 
  Xulosa.
  
• 
  Foydalanilgan adabiyotlar.
  

2.1 Loyihalash tumanidagi tabiiy iqlim sharoitlari tasnifi va tafsiloti.
Yo‘l loyihalanayotgan hududning tabiiy iqlim sharoitlari yo‘l yo‘nalishini tanlashga va texnik mezonlarni belgilashga jiddiy ta’sir etadi. Kurs loyihasini tushuntirish hatida trassa o‘tadigan viloyatning tabiiy iqlim sharoitlari tashqi muhit harorati, yog‘ingarchilik miqdori, shamol tezligi va yo‘nalishi, qor qatlamining qalinligi bayon etiladi.
Loyihalanadigan yo‘lning texnik me’yorlarini hisoblash uchun aniqlanadi. Yo‘l toifasi va avtomobil harakatining hisoblangan tezligi kelajakdagi harakat jadalligiga va mahalliy joyning rel’efini nazarda tutgan holda ShNQ 2.05.02-07 bo‘yicha belgilanadi. Avtomobil yo‘llari butun uzunligi yoki ayrim qisimlarining iqtisodiy, ma’muriy ahamiyati va vazifasiga ko‘ra belgilanishiga qarab 1- jadvalga asosan toifalarga bo‘linadi.
1-jadval

Yo‘lning sinfi	Nomlani-shi	Vazifasiga ko‘ra belgilanishi va harakat sharoitlari	Yo‘l-ning toifa-si	Ahamiya-ti
1	2	3	4	5
Avtomagist-rallar	Shahar va poytaxt-larni bog‘lovchi magistral-lar	Uzoq masofadagi tezkor aloqalarga mo‘ljallangan. Davlatlar poytaxtlari, yirik shaharlar va respublika sanoat markazlarini birlashtiradi. Harakat xavfsizligi va mukammal qulaylikni hisobga olgan holda yuqori tezlik va harakat jadalligini ta’minlaydi.	Ia	Xalqaro
	I-II sinf aeroport-larga olib boruvchi yo‘llar	Yengil avtomobil va avtobuslarning yuqori tezliklarda harakatlanishi uchun mo‘ljalangan. Yuqori tezlik, mukammal qulaylik va harakat xavfsizligi ta’minlanadi. Kesishma va tutashmalar turli sathlarda joylashtiriladi.	Ia	Davlat
Tezkor yo‘llar	Yirik shaharlar-ni aylanib o‘tish yo‘llari va halqa magistrallar	Tranzit harakatlarga halal bermaydigan, nisbatan yuqori tezliklarda harakatlanish uchun mo‘ljallangan. Respublikaning ma’muriy, madaniy va sanoat markazlari, shuningdek qo‘shni davlatlar o‘rtasida tranport aloqalarini ta’minlaydi. Yuqori tezliklar va harakat xavfsizligi ta’minlanadi. Tranzit avtomobillarning yirik shaharlarni aylanib o‘tishi uchun mo‘ljallangan, mahalliy transport vositalarining harakatiga ruxsat etilmaydi. Avtomobil yo‘llarining kesishma va tutashmalari turli sathlarda loyihalanadi. Tegishli texnik-iqtisodiy asoslar bo‘lgan taqdirdagina kesishma va tutashmalarni qisman bir sathda, chapga burilishi surilgan holda loyihalashga ruxsat etiladi.	Ib	Xalqaro, davlat
	Yirik shahar-larga kirish yo‘llari	Yuqori jadallikdagi va harakat tezligi yuqori bo‘lmagan transport vositalarini o‘tkazish uchun mo‘ljallangan, kesishmalar va tutashmalar asosan bir sathda chapga burilish surilgan holda loyihalanadi.	Ib
	Ommaviy dam olish joylari va tarixiy yodgorliklarga olib boruvchi yo‘llar	Aksariyat hollarda yengil avtomobilllar va avtobuslarning yuqori tezlikdagi harakati uchun mo‘ljallangan. Me’moriy-landshaft loyihalash asoslariga rioya qilgan holda mukammal qulaylikdagi harakat xavfsizligi ta’minlanishi kerak.	Ib II
Odatdagi yo‘l turlari	Shaharlar-ni aylanib o‘tish yo‘llari va halqa magistral-lar	Tranzit avtomobillarning yirik shaharlarni aylanib o‘tishi uchun mo‘ljallangan, mahalliy transport vositalarining harakatiga ruxsat etiladi. Avtomobil yo‘llarining kesishma va tutashmalari turli sathlarda loyihalanadi, tegishli texnik–iqtisodiy asoslar bo‘lgan taqdirdagina kesishma va tutashmalarni qisman bir sathda, chapga burilish surilgan holda loyihalashga ruxsat etiladi.	Ib II	Davlat
	Shaharlar-ga kirish yo‘llari	Yuqori jadallikdagi va harakat tezligi yuqori bo‘lmagan transport vositalarini o‘tkazish uchun mo‘ljallangan, kesishishlar va qo‘shilishlar asosan bir sathda chapga burilish surilgan holda loyihalanadi. Aralash transport oqimini (avtomobillar, avtobuslar, trolleybuslar, g‘ildirakli traktorlar) o‘tkazish ta’minlanadi.	Ib II III
	III-IV sinf aeroport-larga olib boruvchi yo‘llar	Yengil avtomobillar va avtobuslarni nisbatan yuqori tezliklarda harakatlanishi uchun mo‘ljalangan. Nisbatan yuqori tezlik, mukammal qulaylik va harakat xavfsizligi ta’minlanadi. Kesishmalar va tutashmalar turli sathlarda loyihalanadi. Tegishli texnik–iqtisodiy asoslar bo‘lgan taqdirdagina kesishma va tutashmalarni qisman bir sathda, chapga burilish surilgan holda loyihalashga ruxsat etiladi.	II
	Magist-ral yo‘llar	Harakat xavfsizligi sharoitlarini hisobga olgan turli transport vositalarining (avtomobillar, trolleybuslar, g‘ildirakli traktorlar) harakati uchun mo‘ljallangan. Respublikaning yirik va kichik shaharlarini birlashtiradi, viloyat va tuman markazlari, tezkor yo‘llar, shuningdek halqaro ahamiyatdagi magistral yo‘llar o‘rtasidagi harakatga xizmat qiladi. Mintaqadagi harakatning o‘ziga hos xususiyatlaridan kelib chiqqan holda transport aloqalariga bo‘lgan ehtiyoj ta’minlanadi.	II III
	Mahalliy yullar	Aksariyat harakat tezligi yuqori bo‘lmagan va aralash transport oqimli (avtomobillar, avtobus-lar, g‘ildirakli traktorlar, qishloq xo‘jaligi mashinalari) mahalliy harakat uchun mo‘ljal-langan, tumanlarning ma’muriy markazlari, shaharchalar, qishloq va ovullar, shuningdek davlat ahamiyatidagi yo‘llar o‘rtasida transport aloqalari ta’minlanadi.	III IV V	Mahalliy

Yo‘llarning toifasi ularning belgilangan vazifasi va istiqboldagi harakat jadalligiga qarab 2 jadvalga asosan qabul qilinadi.

2- jadval

Yo‘lning iqtisodiy ahamiyati	Yo‘l toifasi	Hisobiy harakat jadalligi, keltirilgan dona/sut
Xalqaro va davlat ahamiyatiga molik yo‘llar	I^a (avtomagistral) I^b (Tezkor yo‘l) II III	14000 dan ortiq 14000 dan ortiq 6000-14000 2000-6000
Mahalliy ahamiyatga molik yo‘llar	IV V	200-2000 200gacha