Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013

Nima qilishingiz kerak:
1. Birinchidan, boshqa jiddiy kasallik belgilari yo‘qligiga ishonch 
hosil qilishingiz kerak. Jiddiy belgilar qatoriga quyidagilar kiradi: axlatning 
qop-qora yoki qon aralash bo‘lib tushishi, yutinishga qiynalish, ozish, 
isitma, ishtahasizlik va quvvatsizlik. Agar sizda ushbu belgilarning birorta-
si bo‘lsa, shifokorga uchrang. Yelka va belga tarqaluvchi og‘riq jigar yoki 
o‘t pufagi kasalligining belgisi bo‘lishi mumkinki, bunga boshqacha davo 
qilinishi kerak.
2. Achchiq ovqatlarni iste'mol qil-
mang. Agar boshqa ovqatlar ham sizni 
bezovta qilsa, ularni iste'mol qilmang.
3. Ba'zi dorilar ham qorin og‘riqla-
rini keltirib chiqaradi. Agar siz aspirin,
ibuprofen yoki og‘riq qoldiruvchi boshqa
dorilardan ko‘p ichayotgan bo‘lsangiz, 
ularni ichishni to‘xtating va ularning 
o‘rniga og‘riqqa qarshi paratsetamol ish-
lating. Yurak og‘rig‘i, yuqori qon bosimi 
va astma kabi kasalliklarda ichiladigan 
dorilar ham oshqozon og‘rig‘ini kuchayti-
rishi mumkin. Doringizni almashtirishdan 
oldin shifokor bilan maslahatlashing.
Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013
319
AROQ
4. Har qanday spirtli ichim-
liklar ichishni tashlang. Aroq, kon-
yak, pivo, vino kabi spirtli ichim-
liklarni ichmang.
5. Agar cheksangiz, chekishni tashlang, chunki chekish yara kelti-
rib chiqarishi mumkin. 
6. Og‘riqni kuchaytiruvchi ovqatlarni yemang, ammo to‘yimli ovqat-
lardan iste'mol qilishga harakat qiling (11 - bobga qarang). Oshqozon 
yarasi tuzalmay turib sut ichmang, u og‘riqni pasaytirganday bo‘lsada, 
yaraning kattalashishiga olib keladi.
7. Agar kechasi zarda qaynashini (kislotaning tepaga ko‘tarilishi) ni 
his qilsangiz, bosh tomoningizni yuqori, baland turadigan qilib yoting. Bu 
uxlayotganingizda kislotani oshqozonda ushlashga yordam beradi. Agar 
ancha semiz bo‘lsangiz, ozishingiz kerak, hatto ozgina ozish ham katta 
yordam beradi.
8. Agar jiddiy kasalliklar belgilari bo‘lmasa, siz oshqozon kislotasini 
pasaytiruvchi dorilarni iching. Masalan: Gastrotsidin (Famotidin ) 40 mg.li 
tabletkalari, Ranitidin (Zantak ) yoki Omeprazol (OMEZ ) dorilar arzon. 
Ular gastrit, hazm organlari yaralari va qizilo‘ngachga ovqat qaytib chiqi-
shi kabi hollarda yordam beradi. Ularni 2-6 hafta iching.

---

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013
320
9. Agar belgilar ushbu dorilar bilan yo‘qolib ketsa, ularni yana ich-
ish yoki boshqa davo qilishning keragi yo‘q.
10. Agar bir haftada o‘zgarish bo‘lmasa yoki dori ichilgandan 6 
haftadan so‘ng ham og‘riq yo‘qolib ketmasa, siz endoskopiya (bunda 
oshqozon ichini ko‘rishi uchun chiroqchasi bor nay yutasiz) qilish uchun 
shifokorga uchrang.
11. Agar kasallik qayta boshlansa, endoskopiya qildiring. Bu, 
ayniqsa, rak kabi jiddiy kasalliklari bo‘lishi mumkin bo‘lgan qari odamlar 
uchun muhimdir. Agar endoskopiya gastrit yoki yara borligini ko‘rsatsa, 
shifokor buyurgan dorilarni iching.
12. Oshqozon kislotasini pasaytiruvchi Omeprazol (Omez ), Gas-
trotsidin (Famotidin ) kabi dorilarni ichganda ham, ular foyda bermasa-yu, 
lekin endoskopiya manzarasi normal bo‘lsa, odamda Jigar, O‘t pufagi 
yoki Me’da osti bezi kasalliklari bo‘lishi mumkin. Ultratovush (UZI) va qon 
tekshirishlari qilinishi kerak.