Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013

Surunkali gastrit
Ovqat yeganda oshqozonda biroz og‘riq bo‘ladi. Ovqatlanishdan 
so‘ng qorin dam bo‘lishi, kekirish, el chiqishi, zarda qilishi, bir oz og‘riq se-
zilishi yoki ko‘ngil aynishi kabi ta'sirlarni kuzatish mumkin. Bunday odam-
lar yog‘li, achchiq ovqatlarni kamroq iste'mol qilishlari, chekish va spirtli 
ichimliklar ichishni tashlashlari kerak.
Xazm sistemasi yaralari (oshsozon va ingichka ichak yaralari)
Bunday yaralari bor odamlar, odatda qorin tepasining ma’lum 
bir kichik joyidagi og‘riqdan shikoyat qiladilar va o‘sha joyda achishish, 
og‘irlik yoki noxushlik borligini his qiladilar. Og‘riq, odatda, ovqatdan keyin 
30 minutdan 2 soatgacha bo‘lgan davrda paydo bo‘ladi va ovqat hazm 
qilingan sari pasayadi. Ba’zi odamlar og‘riqdan kechasi uyg‘onib ketadi va 
ovqat yeyish orqali uni yo‘qotmoqchi bo‘ladi. Ba’zan yara og‘riqsiz bo‘lishi 
mumkin va qonagandagina uning borligidan xabar topishingiz mumkin. 
Ko‘pincha odamlarda kasallikning qandaydir davr mobaynida og‘riq bilan 
va so‘ng, umuman og‘riqsiz o‘tadigan davrlari ham kuzatiladi.
Zarda bo‘lish
(Kislotaning oshqozondan qizilo‘ngachga qarab chiqishi)
Ushbu kasallik odamning yoshi ortgan sari kuchayib boradi. Eng 
oddiy belgisi ovqatlanishdan so‘ng ko‘krak o‘rtasining achishib turishidir. 
Ushbu hissiyot oshqozon teparog‘idan boshlanib bo‘yingacha boradi. 
Yog‘li, achchiq ovqatlar hamda ko‘p miqdordagi kofe yoki spirtli ichimlik 
bilan birgalikda yeyilgan ovqatlar ahvolni og‘irlashtiradi. Og‘ir ko‘tarish 
yoki qorinni bog‘lab qo‘yish og‘riqni kuchaytiradi. Odamlar tomog‘iga 

---

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013
318
murch
qalampir
ovqat yoki suyuqlik ko‘tarilganini his qilishi mumkin. Ba’zi odamlar kecha-
si kislota yoki oshqozon tarkibidagi narsalarning tomoqqa ko‘tarilayotgani 
tufayli tutadigan yo‘taldan uyg‘onishlari mumkin. Achishishni odatda, ko‘p 
suyuqlik, ayniqsa, kislotani neytrallovchi suyuqliklarni ichish yo‘li bilan 
yo‘qotish mumkin. Og‘riq qattiq bo‘lganidan u xuddi yurak kasalligidek 
his qilinadi, chunki og‘riq ko‘krak qafasidan jag‘lar tomon va pastga - ikki 
qo‘lga tarqaladi.