Halqaro munosabatlarning metod ologik aspektlari

Ma’ruza tavsiyalari
 muammo  yechimining  maqsadi, vazifalari, 
yo‘llari,  usullari,  vositalari  va  bosqichlarini  belgilashga  mo‘ljallan-
gan. Agar tendensiya to‘la shakllangan bo‘lsa, qaysi maqsadlar, bos-
qichlar  bilan  uni  kuchaytirish  mumkinligini  ko‘rsatish  zarur,  re-
jalashtirilgan  maqsadga  erishish  uchun  yangi  harakatlar  yo‘nalish-
larini  belgilash  lozim.  Tavsiyalar  keyin  alohida  punktlarga  bo‘li-
nuvchi umumiy gapdan boshlanishi mumkin. Tavsiyalar ma’lum bir 
muddatda  yuzaga  kelgan  vaziyatdan  kelib  chiqishi  va  o‘rganila-
yotgan  davlatning  ushbu  vaziyatga  muvofiq  harakatlariga  tegishli 
bo‘lishi kerak. Ular ushbu davlatning amaliy harakatlariga va kelgusi 
tahliliga yo‘nalgan bo‘lishi mumkin. 
Tavsiyalarga talablar: 

 
Manzilning  mavjudligi  (masalan,  O‘zbekiston  Respublikasi 
savdo-sanoat  palatasi,  O‘RTIV)  bunda  shunday  ifodalarni  qo‘llash 
kerak:  “Ma’qul  bo‘lar  edi”,  “maqsadga  muvofiq  deb  hisoblaymiz”, 
“kelgusida”, “zarur”, “shunday sharoitda”, “buning uchun”.  

---

 
 
188 

 
Harakatlar  tartibini  ko‘rsatish  (boshlang‘ich  harakatlarni 
ko‘rsatish muhim). 

 
Tavsiya darajalari: operativ, strategik (XMMM bo‘yicha hara-
katlar  tizimi);  boshqaruv  (harakatlarning  qisqa  rejasi);  tahliliy  vazi-
falar (tavsiyaning so‘nggi bandi). 

 
Ma’ruza  mualliflari  qo‘ygan  strategik  vazifalarga  va  o‘z 
davlatiga XMMMning muvofiqligi. 
Bashorat
.  Oldindan  ko‘rishning  birlamchi  vazifalari  tashqi 
siyosat  prioritetlaridan  kelib  chiqadi.  Bashorat  normativ  yondashu-
vga  asoslanadi,  ya’ni  jamiyatda  qabul  qilingan  me’yorlar  va  qadri-
yatlar  tizimi  asosida  zaruriyatning  aniqlanishiga  tayanadi.  Me’yoriy 
model,  bu  ideal  model  bo‘lib,  unda  muammo  eng  optimal  usullar 
bilan  hal  qilinadi.  Lekin,  me’yoriy  model  mohiyatan  bashorat 
hisoblanmaydi,  u  faqat  bashoratni  shakllantirishga  yordam  beradi, 
ya’ni  qayerdan  izlash  kerakligini  ko‘rsatadi.  Aniq  bashoratni  talab 
etuvchi savollarga javob berish yordamida (masalan, aholining mint-
aqaviy,  etnik  tarkibi,  siyosiy  kuchlar  nisbati  va  boshqalar)  tashkil 
etuvchi  bashoratga  kelamiz  (Masalan,  milliy  murosaning  birlamchi 
shartlari nima). Shunday qilib, bashorat muammoning muvaffaqiyatli 
yechimini belgilovchi asosiy shartlaridan birini ochib beradi.