Хalqarо munosabatlar va diplоmatiya tariхi fanindan ma’ruza matnlari

Gotlar va Qora dengiz bo’ylarida
. Xunnlarning kelishi
.
Bu ko’chish 
imperiya territoriyasiga gotlarning bostirib kirishidan boshlandi, deb hisoblanadi. 
Ostgotlar va vestgotlarning imperiya bilan totuv yashashlari mumkindek tuyular 
edi. O’sha vaqtda Yevropaning janubi-sharqida bu varvarlarning juda keng yer 
maydonlari bor edi. Vestgotlarda ham, ostgotlarda ham hech qanday «er 
qahatchiligi» yo’q edi. To’g’ri, ostgot zodagonlari goh-goh Bolqon yarim oroliga 
hujum qilib turar edilar. Lekin ikkinchi tamondan, gotlar SHarqiy Rim imperiyasi 
bilan tinch savdo aloqalari ham olib borar edilar. Gotlar xristianlikni sharqiy 
rimliklardan qabul qilgan edilar. Gotlar o’rtasida xristianlikni targ’ib qilgan kishi 
yepiskop Ulfila bo’ldi, u injilni va diniy kitoblarni got tiliga tarjima qildi. 
Ikki davlatning eng kuchlisi - Ostgotlar davlati bo’lib, u ko’p qabilali ittifoq 
edi, bu ittifaq o’zining ostgot qabilasidan tashqari, slavyan va sharqiy sarmat 
qabilalaridan bir qanchasini o’z ichiga olgan edi, bu davlatga qirol Germanarix 50 
yil boshchilik qildi (u 375 yilda vafot etdi). Osttotlarning o’zlari mahalliy 
madaniyat ta’siriga anchagina berilib, mahalliy aholi bilan qisman aralashib keta 
boshlagan edi. 

---

Qora dengiz bo’yidagi gotlarga Qora dengiz bo’yidagi grek koloniyalarining 
va ayniqsa Bospor podsholigining antik madaniyati anchagina o’z ta’sirini 
o’tkazdi. 
375 yilda Qora dengiz bo’yiga Osiyodan juda ko’p sonli Xunnlar qabilasi 
keldi. Xunnlar (bularning bir qismi turk irqidan, bir qismi mo’g’ul irqidan bo’lsa 
kerak) ko’chmanchi xalq bo’lib, bir vaqtlar Xitoy chegaralarida yashar edilar, 
keyin ular butun O’rta Osiyoni bosib o’tib, nihoyat, Janubiy Ural bilan Kaspiy 
dengizi o’rtasidagi «Kaspiy darvozasi» orqali Don va Dnepr havzasiga kirib 
bordilar. Xunnlar ostgotlar ittifoqiga qaqshatg’ich zarba berdilar. Xunnlar 
ostgotlarni o’zlariga bo’ysundirib, ular bilan birgalikda vestgotlar ustiga yurish 
qildilar. Xunnlar tomonidan tor-mor qilinish va bo’ysundirilishdan qo’rqib, 
vestgotlarning boshliqlari SHarqiy Rim imperatori bilan muzokara boshladilar aa 
Dunaydan o’tib, federatlar sifatida Bolqon yarim oroliga joylashish uchun undan 
ijozat so’radilar. Konstantinopol hukumati bunga rozi bo’ldi, shundan keyin 376 
yilda bir million kishiga yaqin vestgotlar (bulardan 200 mingi qurollangan erkaklar 
edi) Dunaydan o’tdilar. Ularga joylashish, uchun hozirgi Bolgariyaning Meziya 
oblasti ajratib berildi.