Халкаро шартномалар хукуки



Download 2,23 Mb.
Pdf ko'rish
bet65/185
Sana13.08.2021
Hajmi2,23 Mb.
#146699
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   185
Ustav  yoki  statut  –  hukumatlararo  tashkilotlarning  tashkil 
qiluvchi,  ularning  maqsadi,  printsiplari,  tuzilishi,  funksiyasini 
aniqlovchi ta’sis hujjatidir. 


66 
 
BMTning  Ustavi  alohida  ahamiyatga  ega.  Ko’plab  yuristlar  uni 
xalqaro  hamjamiyat  konstitutsiyasi  deb  bilishadi  va  hatto  umumjahon 
konstitutsiyasi deb hisoblashadi
1
. Albatta bu holatni inkor etuvchi yuristlar 
ham  bor
2
.  Nima  bo’lganda  ham  Ustav  har  bir  davlat  va  xalqaro 
hamjamiyat  to’liq  amal  qilishga  majbur  bo’lgan  asosiy  maqsad  va 
prinsiplarni  o’rnatdi.  Ular  xalqaro  huquqning  eng  oliy  normalari  (jus 
cogens), oliy siyosiy va ruhiy kuchga ega. 
Asosiy  shartnomalar  “Ustav”  nomi  bilan  bir  qatorda  “Statut”  deb 
nomlanishi mumkin.  
Misol  sifatida  BMT  Xalqaro  Sudi  va  Xalqaro  Jinoyat  Sudining  Statutlarini 
keltirish mumkin.
 
“Shartnoma” nomiga ega bo’lgan xalqaro tashkilotlarning tuzilishida 
asos  bo’luvchi  aktlar  ham  mavjud, 
masalan,  Shimoliy  Atlantika  Shartnomasi 
Tashkiloti (NATO) tuzilishiga asos bo’lgan Shimoliy Atlantika shartnomasi. 
 
Ustav  va  bu  toifadagi  shartnomalar  orasidagi  farq  quyidagilarda 
namoyon  bo’ladi.  Ustav  tashkilotga  asos  soluvchi  va  uning  tuzilishini 
belgilovchi  sistemalangan  akt  hisoblanadi.  Uning  mohiyati  ham  shunda. 
Ustavning  maqsadi  –  tashkilotni  tuzish  va  uning  tuzilishini  belgilash. 
Shartnomaning maqsadi tashkilotning faoliyatini ko’rib chiqishdir. Ko’rib 
turganimizdek, farq unchalik katta emas, biroq amaliyotda seziladi. 
Masalan,  1946  yildagi  Qochoqlar  xalqaro  tashkilotning  asos  soluvchi  akti 
shunday nom olgan. Bunda bu tariqa nomlash ingliz tilidagi matnlarga xos. 
 
Aynan  shu  vaziyat  bunday  nomlanishni  keltirib  chiqargan.  Biroq, 
juda  kam  hollarda  protokollar  katta  ahamiyatga  ega  bo’lgan  masalalarga 
tegishli bo’ladi.  
Masalan,  2000  yildagi  Transmilliy  uyushgan  jinoyatchilikka  qarshi  BMT 
Konvensiyasini  to’ldiruvchi  Odam  savdosini,  ayniqsa  ayollar  va  bolalar  savdosini 
oldini olish, bartaraf etish va uning uchun jazolash to’g’risidagi Protokol.
 
                                                 
1
  Dupuy  P.-M.  The  Constitutional  Dimension  of  the  Charter  of  the  United  Nations//Max  Planck  Yearbook  of  United 
Nations Law. Vol. I. 1997. 
2
 Arangio-Ruiz G. On the Security Council’s "Law-Making"//Rivista di diritto internazionale. 2000. Fasc. 3. P. 683 et 
seq. 

Download 2,23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   185




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish