Халкаро шартномалар хукуки

 
MUZOKARALAR
 
1.Diplomatik 
muzokara
 
2. To’g’ridan to’g’ri 
muzokara 
 
3. Ko’p tomonlama 
muzokara
 

---

75 
 
Shartnomaning  matni  muzokaralar  jarayonida  ishlab  chiqiladi  va 
qabul  qilinadi.  Muzokaralarni  olib  borish  natijasida  ko’p  tomonlama 
shartnomalarni  imzolanishiga  olib  keldi.  Davlatlarning  mafkurasi, 
qarashlari,  urf-odatlar  hamda  huquqiy  tizimini  umumiylashtirish  juda 
qiyinligini  hisobga  olish  lozim.  Mutaxassislarning  fikricha,  muzokara 
jarayoni  shartnomalarni  qabul  qilish  jarayonining  eng  muhim  bosqichi 
hisoblanadi.  Zero,  bu  jarayon  juda  katta  mas’uliyat  talab  qiladi.  Xalqaro 
munosabatlarning  murakkablashuvi  muzokaralarning  qiyinlashuviga  ham 
olib kelish mumkin.  
Muzokaralarning  xalqaro-huquqiy  asosi  sifatida  umumtan  olingan 
prinsiplarni  ko’rsatish  mumkin.  Chunki,  ko’pchilik  davlatlarning  asosiy 
qonunlari mazkur prinsiplarga tayanadi. 
Muzokaralar  institutini  tartibga  soladigan  alohida  Konvensiya 
mavjud emas. Faqat 1999 yil 20 yanvardagi BMT Bosh Assambleyasining 
“Xalqaro  muzokaralarni  olib  borish  prinsiplari  va  qoidalari”  nomli 
rezolyutsiyasi katta ahamiyatga ega.  
Muzokaralar  yuridik  ahamiyatidan  ko’ra  ko’proq  siyosiy 
ahamiyatga ega. Muzokaralar og’zaki va yozma shakllarda bo’ladi.  
Muzokara  jarayonida  konferensiya  ishtirokchilari,  ya’ni  kimlar 
ishtirok  etishi  masalasi  ham  muhim  ahamiyatga  ega.  Bunda  delegatsiya 
vakolati  davlat  boshlig’i,  hukumat  boshlig’i  yoki  tashqi  ishlar  organiga 
berilishi  nazarda  tutilmoqda.  Delegatsiya  jo’natayotgan  davlat  uning 
tarkibini belgilab beradi.  
Konferensiya  mansabdor  shaxslari  uning  raisi,  rais  o’rinbosari, 
konferensiya  qo’mitalarining  har  birining  ma’ruzachisi,  tahririyat 
qo’mitasi  raisi  kabi  mansabdor  shaxslardan  iborat  bo’ladi.  Ularni  saylash 
yoki tayinlashda umumiy geografik adolat tamoyiliga rioya qilinishi lozim. 
Konferensiyaning  asosiy  organlari  plenum,  bosh  qo’mita,  tahrir 
qo’mitasi, vakolatlarni tekshiruvchi qo’mita, asosiy qo’mitalar, yordamchi 
organlar, kotibiyatdan iborat bo’ladi. 
Konferensiyada  vaqt  aniq  kelishib  olinadi.  Ovoz  berish  yo’li 
aniqlanadi,  qaror  qabul  qilish  tartibi  ko’rsatiladi.  Konferensiyaning  tili 
belgilanadi.  
 
 
 
 
 

---