Halimova dilbar ibodullayevnaning ish tajribasidan



Download 4,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/63
Sana02.07.2022
Hajmi4,57 Mb.
#728949
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   63
Bog'liq
Tarbiya-fanini-o‘qitish-qo‘llanma (1)

 
AMIR TEMUR (1336-1405) 
 
 
Amir Temur bobomizning “Adolat har
ishda 
hamrohimiz va dasturimiz bo‘lsin!” 
degan chuqur ma’noli so‘zlari har birimiz
uchun hayotiy e’tiqodga aylanishi zarur.
Sh.Mirziyoyev
 
Amir 
Temurning 
Movaraunnahrni 
birlashtirish, 
yagona 
markazlashgan davlat barpo 
etish yo‘lidagi sa’y harakatlari, qator xalqlar 
va 
yurtlarni 
mu
stamlakachilik zulmidan ozod bo‘lishga,ijtimoiy 
qarashlarning rivojlanishiga, o‘z qomusiy bilim durdonalariga yangi 
gavharlar kelib qo 
‘shilishiga asos bo‘ldi. 
Amir Temur nafaqat kuchli, markazlashgan davlatga asos soldi, 
balki uni yangicha iqtisodiy, huquqiy, qonunchilik tizimlarini ishlab 
chiqdi. 
Amir Temurning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri uning yoshlikdan 
bilimga chanqoqligi edi. Temur turk, arab va eron tarixini mukammal 
bilgani, Qur’on suralarini yod olganligi, Firdavsiyning "Shohnoma" asari 
bilan tanishligi, ko‘pgina shaharlar tarixi bilan qiziqqanligi va 
sayohatchilarning asarlarini ko‘p mutolaa qilganligi uning iqtisodiy, 
ijtimoiy qarashl
arining shakllanishiga sabab bo‘lgan. 
Shu munos
abat bilan o‘zbek davlatchiligi poydevorini qurish va uni 
rivojlanti
rishga qaratilgan masalalarni o‘zida aks ettirgan "Temur 
tuzuklari"da iqtisodiy qar
ashlar va muammolarga alohida e‘tibor bergani 
bejiz emas. "Tuzuklar"da keltirilishicha, "Davlat-u saltanat uch narsa 
bilan- mulk, xazina va l
ashkar bilan tirikdir", deya ta’kidlagan va bunga 
juda qattiq rioya qilgan va 
e’tibor qaratgan. Bundan tashqari davlat-u 
saltanatni boshqarishni to‘rt asosiy omilga -hokimiyat organlariga, 
xazinaga, sipohlarga, raiyatga 
tayangan holda boshqarishni ko‘zda 
tutgan. Demak, Amir Temurning fikricha, davlatning ijtimoiy va iqtisodiy 
rivojlanishida iqtisodiy imkoniyatlarning ahamiyati katta va uning 
iqtisodiy qarashlari doir
asida moliya masalalari muhim o‘rin egallagan. 
Davlatning mustahkamligi, tinchligi, kuchliligi birinchi navbatda 
raiyatni
ng munosabatiga sodiqligiga bog‘liq. Shu sabab raiyatning 
holidan xabardor, ogoh bo‘lish tuzugi Amir Temur davlatining eng 
muhim qonuniga aylandi va unga amal qilina boshlandi. Xalqni yomon 


hodisalardan, nohaq qatl etishdan, amaldorlar tomonidan talanishdan, 
xonavayron bo‘lishdan asrashni buyurib, ularni davlatdan, amirdan rozi 
bo‘lish choralari ko‘rildi. Xalqni ko‘pgina soliqlardan ozod qildi. 
Mamlakatni xunuk ko‘rsatuvchi omillardan biri gadolikdir, deb hisoblaydi 
Temur. Gadolarni yo‘q qilmoq uchun uning iqtisodiy ahvolini 
yaxshilamoq kerak va shu munosabat bilan Temur faqat gadolarga 
emas, balki ojizlar, ko‘r, cho‘loq, qariligi sababli mehnatga layoqatsiz, 
iqtisodiy nochor bo‘lganlarga xazina molining beshdan birini ajratgan. 
Shuni ta’kidlash kerakki, Temurgacha birorta podsho bu kabi 
ishlarni amalga oshirmagan. Bundan uning qanday olijanob, 
insonparvar inson ekaniligi ko‘rinib turadi. Temur davridayoq ilk byudjet 
elementlari shakllanganligi
ning guvohi bo‘lamiz, ya’ni xazinadagi 
daromad va xarajatlarni yozib borish, barcha hokimliklardan yozma 
hisobot olish kabilar amalga oshirilgan va bular ustidan nazorat 
o‘rnatilgan. 
Amir 
Temurning 
iqtisodiy 
qarashlarida 
Markaziy 
Osiyoda 
rivojlangan iqtisodiy fik
rlarning dastlabki kurtaklari o‘z ifodasini 
topgan.Sohibqiron Amir Temur o‘z farzandlari va kelajak avlodlarga 
murojaat qilib: "O‘g‘illarim! Millatning ulug‘ martabasini, saodatini 
saqlamoq uchun sizlarga qoldirayotgan vasiyat va tuzuklarni yaxshi 
o‘qing, also unutmang va tadbiq eting. Millatning dardlariga darmon 
bo‘lmoq vazifangizdur. Zaifalarini ko‘ring,yo‘qsullarni boylar zulmiga 
tashlamang. Adolat va ozodlik dasturingiz, rahbaringi
z bo‘lsin", deb 
xitob qilgan edi. Amir Temur o‘z davrida buyuk qudratli davlatga asos 
soldi va uni rivojlantirish, mustahkamlash, saqlash, boshqarish tuzuklari 
- qonunlarini ishlab chi
qdi. Sohibqiron Amir Temur ulug‘ davlat arbobi, 
sarkarda bo‘lishi bilan birga jamiki insoniy sifatlarni o‘zida 
mujassamlashtirgan noyob ma
’naviyat sohibi hamdir. 



Download 4,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish