Халцаро бобур фонди

А га р бахаЛру саломат гу за р з и Синд
кун ам ,
Сиёҳрўй шавам, га р ҳавои ҳ и н д куиам.
(М азмуни:
Агар Синд дарёсидан сог- салома т ўтиб олсам,
Ҳивдистонни яна ҳавас цилгудек бўлсам,
юзим қаро бўлай
.)
Б иэ Ҳ индустонда қ о л г а н бир пайтда 
бундай истеҳзоли байт ай ти ш ва уни ёзиб 
қ ў й и ш ад аб си зл и к эди. К е т и ш и н и н г ўзи
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

БОБУРНОМЛ
221
к ўн г ли м га бир г а ш л и к солган бўлса, бун- 
дай қ о ч и р и м и уни и к к и баробар қ ил д и. 
М ен б а д и ҳ а қ и л и б б и р р у б о и й ё зи б
ж ў н а т д и м :
Юз т ук р де, Бобурки, каршму гаффор,
Берди сенга. Синду Ҳ и н д у м удки бисёр.
И ссиҳлигига га р саига йўқтур тоқат,
Совуц ю зиии к ўра й деса и г Ғазии бор.
Б у п а й т д а и л г а р и л а р и м а р т а б а с и
ж у д а паст булган, бундан и к к и -у ч йил 
бурун о ғ а -и н и л а р и н и тўплаб, ч ақ и р и б , 
у м у м а н , ў з и г а к а т т а ж а м о а т ў п л а г а н
Мулло О поққа ў р ук зай ва Синд қиргоғи- 
даги баъзи аф ғо н л ар ни бериб, К у йи л га 
юбордик. У ерларда бўлган ёйотарлар ва 
с и п о ҳ и й л а р га биз томонга оғдиради ган 
ч а қ и р и қ фарм онлари 
юборилди.
Ш а й х Г у р а н қ о ш и м г а э ъ т и қ о д ва 
ихлос билан келиб, х и з м ат и м г а кир д и . 
М иёни дуоб ёй ч и л а р и д ан и к к и -у ч минг 
си п о ҳ и й н и ҳам х и з м а т и м г а олиб келди. 
А л и х о н Ф а р м у л и й н и н г ў ғ и л л а р и ва 
қ а р и н д о ш л а р и Юнус А ли билан Деҳли 
ва А гр ан и н г орасида, у Ҳ ум ою нни йўқо- 
тиб қў йи б , ад аш иб юрган чоғида учра- 
шиб қ о л и ш а д и . К и ч и к ж ан гд а Юнус Али 
д у ш м а н н и енгиб А л и х о н н и н г ўги лл ар и - 
ни аси р қил и б, ҳ у зу р и м га олиб келган- 
ди. Ш у м уносаб ат б и л ан Д а в л а т қ а д а м
т у р к н и н г ўғли М ирза м ўгулга Алихон- 
ни нг асир т у ш г ан у ги лл ар и д ан бирини 
қў ш и б , ш у н д ай нотинч замонда Меват- 
га кетган А л и х о н г а ч а қ и р и қ хати билан 
юборилди. Уни олиб к ел иш д и. А лихонга 
илтиф от курсатиб, йи гирм а беш л ак да- 
ромад берадиган ви лоятлардан берилди.
Султон И броҳим, Мустафо Ф арм улий 
ва Ф ер у зх о н С ар ан гх о н и й б о ш л и қ бир 
н еча а м и р л а р П ур аб то ғи д а б и р л а ш и б
исён к ў т а р г а н ам и р л а р устига ж ў н а ти л - 
ган ди. М устафо бу бўйсунм ас а м и р л а р
билан кўп ва я х ш и ж а н г қ и л д и , бир неча 
бор ул ар ни енгди. И броҳим ни нг мағлу- 
б и я т и д а н бироз и л г а р и М устафо ўлд и. 
Ш а й х Б о я з и д у н и н г у каси эди. И броҳим 
м уҳим и ш л а р билан банд эди, дарҳол уни 
а к а с и н и н г одам лари ва и ш и г а бош қилиб 
қ ўйди.
Ф еру зх о н, Ш ай х Б о я з и д , М аҳмудхон 
Н у ҳо н и й , қози Ж и й а келиб х и зм ат и м га 
к е л д и л а р . У л а р г а ҳ ам к у т г а н л а р и д а н
о р т и қ эъти бор ва ш а ф қ а т л а р кўрсатиб, 
Ф ер у зх о нга Ж ў н п у р д а н бир к а р ў р у қ и р қ
олти л а к у беш м инг танга; Ш ай х Боя- 
зидга А ваддан бир к ар ў р у к и р қ с а к к и з
л а к у э л л и к м и н г т а н га , М аҳ м у д х о н га 
Ғозипурдан тўқсон л а к у ў тти з беш минг 
танга ва қ о зи Ж и й а г а Ж ў н п у р д а н йи- 
г и р м а л а к д а р о м а д б е р а д и г а н е р л а р
ҳ ад я и н о ят бўлди.
Ш аввол ойи байрамидан бир неча кун 
ўтган ҳам эд и ки , Султон И броҳим нинг 
хос саройи ўртаси даги тош устунли, гун- 
базли айвонида кат т а суҳбат ую ш тирил- 
ди. Ҳ умоюнга чорқаб (ш о ҳ л а р н и н г мах- 
сус к и й и м и ), к ам ар ш а м ш и р ва олтин 
эг а р л и к чо пқир от, Ч и н Темур Султон, 
М аҳдий Х о ж а ва М уҳам м ад Султон мир- 
зога ҳам ч о р қ аб , 
к а м а р ш а м ш и р
ва 
к ам ар х а н ж а р л а р совға қ и л и н д и . 
Я на 
бек ва й и ги т л ар га м ансабига я р а ш а ка- 
мар ш а м ш и р , к а м а р х а н ж а р ва сарпо- 
л а р и н ъ о м қ и л и н д и . Ҳ а м м а с и қ у й и д а
қ и с қ а ч а қ и л и б б и т и л д и :и к к и ч о п қ и р от 
эгари билан; қ и м м ат б аҳ о тош лар билан 
б езат и л га н и к к и дона к а м а р ш а м ш и р ; 
б езак л и х а н ж а р д а н й и гирм а беш дона; 
б е з а к л и д у д а м а х а н ж а р д а н
ўн о л т и
дона; и к к и дона б езакл и ш а м ш и р ; ол- 
тин сопли ҳинд п и ч о қ л ар и д ан бир дона; 
ч аҳорқаб (шона кийим )дан тўртта; йигир- 
ма с ак к и зт а ж у н чакмон.
Суҳбат к у н и ж у д а кўп ём ғир ёғди. 
Ўн уч м арта ёмғир ёгди. Б а ъ з и л а р г а та- 
ш қ ар и д ан ж о й теккан эди, ҳам м аси ж иқ - 
қ а ҳўл бўлди.
М уҳам м ад к ў к а л д о ш га Самана вило- 
я т и н и ҳадя этиб, Санбалга ю риш учун 
илғор т ай и н л ан д и . Ҳисори Ф еруза Ҳумо- 
юнга мукофот т ар и қ аси д а берилган эди, 
Санбални ҳам Ҳ ум ою нга ҳад я қил д им . 
Ҳ и н д у б ек Ҳ у м о ю н н и н г о л д и д а қ о л г а н
эди. Ш у боис М у ҳ ам м ад и й н и н г ўрнига 
Санбалға илғор қ ил и б Ҳ индубек, Катта- 
бек, М ал и к Қосим Бобо Қ а ш қ а ака-ука- 
л ар и билан, Мулло Офоқ, Ш ай х Гуран 
М иёни дуоб ёй чи лар и билан илғор қил и б
ю борилди.
Қ о си м С а н б а л и й д а н у ч -тў р т м а р т а
одам келиб, Бибан ҳар ом х ў р С анбални 
қ а м а л қ и л и б , унинг 
ҳ и м о я си н и заиф- 
л а ш т и р д и , илғор ю боринглар, деган ха- 
барни берди. Бибан ш у сифату кўрин и- 
ш и билан биздан қочиб кетгач, тоғ этак- 
л а р и г а борди. У ш а е р л а р д а қочиб юр- 
ган афғон ва ҳи н д у ст о н л и кл ар н и йиғиб,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

222