Халқаро хусусий ҳуқуқ манбалари?

Назорат назарияси моҳияти нимадан иборат?

31. 
    Трансмиллий корпорация нима?
    

Transmilliy korporatsiya (TMK) — xorijiy aktivlarga ega boʻlgan, operatsiyalarining kamida 1/4 qismini mamlakat tashqarisida, oʻzi roʻyxatga olingan chet mamlakatda amalga oshiradigan yirik korporatsiya. Tashkiliy jihatdan bosh kompaniya asosiy kapitalining shoʻʼba korxonalar kapitalida qatnashuvi tamoyiliga asoslanadi. TMK ishlab chiqarish.ni uzluksiz oʻstirish hamda integratsiyalashuv siyosati, firma, kompaniyalarning bir maqsadni koʻzlab qoʻshilishi (qoʻshilish, sotib olish, moliyaishlab chiqarish. guruhlarni tashkil qilish) hisobiga paydo boʻladi. Ixtisoslashuviga koʻra, sanoat, xizmat koʻrsatish, savdo-sotiq, bank, sugʻurta va boshqa tarmoqdarda faoliyat olib boradi.

31. 
    Давлатнинг халқаро хусусий ҳуқуқ субъекти сифатидаги ўзига хослиги нимадан иборат?
    

Маълумки, давлатлар халқаро ҳуқуқнинг асосий субъектлари ҳисобланади; давлатлар бор экан, уларга ҳуқуқий субъектлик хосдир. Давлатлар ҳокимият ва бошқарув аппаратлари ҳамда ўз ҳудуди, аҳолиси ва, энг муҳими, суверенитетга эгадирлар. давлат
нафақат халқаро оммавий ҳуқуқ, балки, турли хил фуқаролик-ҳуқуқий
муносабатларнинг тенг ҳуқуқли иштирокчисидир. Шу билан бирга, у чет эл элементи мавжуд фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларда қатнашади ва, бу ҳолатда, унинг суверенлиги тўлиқ равишда сақланади, яъни у бутунлай мустақил бўлиб қолади: бошқа давлатлар ва уларнинг органларига бўйсунмайди.

31. 
    Мутлоқ иммунитет назариясининг чекланган иммунитет назариясидан фарқи нимадан иборат?
    

Mутлақ иммунитет принципи Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг иккинчи қисмига шарҳларда (III жилд)56 ҳам ўз намоёнини топган. У ерда шундай дейилган: Ўзбекистон Республикаси – суверен давлат сифатида фақат халқаро оммавий ҳуқуқнинг субъекти сифатида танилибгина қолмасдан, балки фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларнинг ҳам алоҳида субъекти бўлиб ҳисобланади. Мутлақ иммунитет концепцияси қуйидагилардан келиб
чиқади: а) чет эл давлатига нисбатан даъволар, уларнинг розилигисиз бошқа давлатларнинг судида кўриб чиқилиши мумкин эмас.
б) даъвони таъминлаш мақсадида у ёки бу давлатнинг мулкига нисбатан
бошқа бирон бир давлат мажбурий чора кўра олмайди. в) давлатнинг розилигисиз унинг мулкига нисбатан мажбуран қўлланувчи чоралар кўрилиши мумкин эмас.
Чекланган иммунитет концепциясига биноан, чет эл давлатлари, унинг органлари ва мулки иммунитет ҳуқуқи билан фақатгина давлатлар суверен вазифаларини, яъни jure imperii ҳаракатларини амалга оширганда фойдаланадилар. Агар давлат, тижорат характеридаги (ташқи савдо битимлар тузиш, концессия ва бошқа битимлар ва ҳ.к.) (jure gestiones) ҳаракатларни амалга оширса у иммунитет ҳуқуқидан фойдаланмайди. Бошқача қилиб айтганда, чекланган иммунитет концепцияси тарафдорлари шуни таъкидлашадики, агар давлат ўзини хусусий шахс ҳолатига қўйса, унга нисбатан даъво қўзғатиш ва унинг мулкига нисбатан мажбурий чоралар кўриш мумкиндир.

31.