Халқ таълими ходимлари малакасини ошириш тизимини ислоҳ қилишнинг долзарб

Фойдаланилган манбаалар: 
1. Swanson, R.A. & Holton III, E.F. 2001.Berrett-Koehler Publishers, Inc: San Francisco. 
2. Chan, J.F. (2010). Designing and Developing Training Programs. Wiley & Sons 
Publishers: San Francisco, CA. 
3. Vandenberg, L. (2007). Facilitating Adult Learning, How to teach so people learn. PDF. 
Adult Learning and Teaching, Fall Conference. 
4. Чан, Ж.Ф. (2010). Ўқув дастурлари лойиҳалаш ва ишлаб чиқиш. Wiley & Sons 
Publishers нашриёти: Сан-Франсиско, Калифорния. 
 
«ADDIE» - ЎҚУВ ДАСТУРЛАРИНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ МОДЕЛИ БИЛАН 
ТАНИШТИРИШ. 
 
М.Н.Абдуллаева- 
А.Авлоний номидаги ХТТРМХҚТМОИ кафедраси мудири 
 
Аннотация: 
Маълумки, Халқ таълими тизимига бошқарувнинг янги 
тамойилларини жорий этиш, таълим тизими ходимларининг касбий маҳоратини 
яхшилаш, қайта тайёрлаш ва малака ошириш курслари ўқув режа ва дастурларини замон 
талабларига мослаштириш учун хорижий тажрибани ўрганиш ва амалиётга қўллаш, 
хорижий мамлакатларнинг етакчи таълим муассасалари ва малакали мутахассислари 
билан ўзаро дўстона ҳамкорликни йўлга қўйиш бугунги куннинг уствор вазифаларидан 
биридир. Мазкур мақолада қайта тайёрлаш ва малака ошириш курслари ўқув режа ва 
дастурларини ишлаб чиқишда қўлланиладиган «ADDIE» моделининг мазмун-моҳияти 
ҳақида сўз юритилади. 
Ҳар қандай соҳада, фаолият натижасининг сифати ва самарадорлиги режа ва уни 
амалга ошириш механизмларини аниқ белгилангани билан ўлчанади. Таълим соҳасида эса 
ўқув-режа ва дастурларнинг мазмуни, мақсад, вазифа ва кутилаётган натижани тўғри 
танлангани ўқув жараёни сифати ва самарадорлигини кафолатлайди. АҚШнинг Питтсбург 
университети профессори Жуди Сметана томонидан 2019 йил апрель-май ойларида 
ташкил этилган тренерлик курсида биз тренинг машғулотлари ва малака ошириш 
курслари ўқув-режа ва дастурларини ишлаб чиқишда «ADDIE» моделини қўллаш бўйича 
маълумот олдик. Ушбу мақолада мен айнан шу моделнинг мазмун-моҳияти ва афзаллиги 
ҳақида тўхталмоқчиман.
Дастлаб, «ADDIE» нима? Деган саволга жавоб берсак. «ADDIE» - бу инглиз 
тилидаги сўзларнинг бош ҳарфларидан олинган қисқартма сўз бўлиб, ўқитувчилар ёки 
тренерлар ўқув дастурларини ишлаб чиқиш жараёнида йўриқнома сифатида фойдаланиши 
мумкин бўлган модель ёки тавсиядир. 

---

165 
Ушбу модел бирор бир ўқув дастурини ишлаб чиқишда ҳар бир қадамни босқичма-
босқич баҳолаб, фидбэк (хулоса) бериш имконини беради. Шунингдек, бу модел дастурни 
динамик ва интерфаол баҳолаб бориш учун яратилган.
44
Бу моделни ҳар қандай ҳолатга мослаб қўлласа бўлади, яъни ташкил этиладиган 
тренингнинг мазмун-моҳияти, иштирокчилар контингентини инобатга олган ҳолда, уни 
турли хил фаолият учун, масалан, ташкил этиш, жамоавий тренинг машғулотлари ёки 
алоҳида эҳтиёжлар асосида ўтказиладиган ўқув машғулотларида фойдаланиш мумкин. 
(Чан, 2010). 
Энди ҳар бир босқичнинг мазмун-моҳияти ва мақсадига тўхталиб ўтсак.