Халқ таълими ходимлари малакасини ошириш тизимини ислоҳ қилишнинг долзарб

D -Design = Дизайн (Лойиҳалаш)
босқичига ўтамиз. 
Бу тренинг дастурингиз режасининг дастлабки лойиҳаси. 
Дастур лойиҳаси белгиланган ўқув мақсадлари асосида тренинг якунлангач, тренинг 
иштирокчилари ўзлаштириши зарур бўлган билим, кўникма ва малакаларни ифодалайди. 
У тренингни шакли ва услубини, яъни синф-дарс, тармоқ орқали(масофадан) ёки аралаш 
шаклда ўтказилишини аниқлашда ёрдам беради. Шунингдек, бу босқич тренинг ўқув 
методик таъминоти таркибини (дарс ишланма, машқ, топшириқлар) ишлаб чиқишда бир 
қарорга келишингизда ҳам ёрдам беради.
Шу билан бирга бу жараён 1-, 2-, 3- ва 4-даражали баҳолаш стратегиясини ҳам ўз 
ичига олиши лозим (Чан, 2010 ва Сметана, 2019). 
Кейинги босқич, 
D-Develop
=
Д- ишлаб чиқиш (яратиш)
босқичига ўтамиз. 
Бу босқичда сиз ўзингиз ишлаб чиқадиган, ишлаб чиқиш жараёнини бошқарадиган 
ва тренинг ўқув маш-улотини амалга ошириш учун керак бўладиган ҳамма нарсани 
таъминлашга қаратилган фаолиятни амалга оширасиз. 
Ушбу босқичнинг охирги қисми – ҳамма нарса режалаштирилган тарзда 
бажарилганлигига ишонч ҳосил қилиш учун тренинг дастурини синовдан ўтказиш ёки 
текшириб кўришдир, яъни дастур бўйича « амалга оширилгунга қадар» қилиниши керак 
бўладиган ўзгаришларни аниқлашдир. (Чан, 2010). 
Кейин 
I
–
Implementation = амалга ошириш
босқичи келади. 
Бу ерда машғулотларингизни иштирокчилар билан баҳам кўрасиз. Яъни ҳамма 
нарсани бир жойга тўплаб, биргаликда бажарасиз. 
Ниҳоят сўнги, 
Е-Evaluation
= Баҳолаш босқичи келади. 
Ушбу босқич « Таҳлил» босқичи сингари муҳим аҳамиятга эга бўлсада, кўпинча 
эътибордан четда қолдирилади. Тренинг жараёнини баҳолаганингизга ишонч ҳосил 
қилиш жуда муҳимдир. Чунки тренингдан кутилган натижага қай даражада эришганингиз 
ва кейинги тренинг машғулотларида нималарга эътибор қаратиш зарурлигини аниқлаб 
олишингиз лозим бўлади. 
Бу жараённи К.Киркпатрик томонидан ишлаб чиқилган 
баҳолашнинг
тўртта 
даражасидан фойдаланиб бошлаш мақсадга мувофиқ. 
o
Биринчи даража = Иштирокчиларнинг муносабатини баҳолаш. 
o
Иккинчи даража = Иштирокчиларнинг билимларини баҳолаш. 
o
Учинчи даража = Тренингни иштирокчиларга таъсирни баҳолаш. Ўзлаштирилган 
билим, кўникма ва малака амалда қўлланилдими? 
o
Тўртинчи даража = Натижаларни баҳолаш. Тренинг машғулотидан узоқ муддат 
фойдаланиш мумкин бўлган натижага эришилдими? Бу ўзгаришларни содир бўлишига 
сабаб бўлдими? каби саволларга жавоб олишингиз зарур.
46
«
Addie» 
Модель - бу фаолиятни олиб бориш жараёни эмас, балки воситадир. Яъни 
бу мақсадга эришишингизда ёрдам бериши мумкин бўлган восита маъносини англатади.
Биринчи қадамдан ташқари қолган барча қадамларни (босқичлар) тартиб билан амалга 
оширишингиз шарт эмас. Чунки, ўз мақсад ва вазифаларингизни қайта кўриб чиқиб, 
46
К.Киркпатрик “Тренинг дастури натижаларининг самарадорлиги” 
https://www.youtube.com/watch?v=u3SXxd4XzQ4
  

---

167 
таҳлил қилиб, баҳолаб бориш ишингиздан кўзланган натижани олиш, муваффақиятга 
эришишингизда ёрдам беради.