Хайдарова дилрабо рахимжоновна

II.1.3.2 Токсик гепатитда каламуш жигар митохондрияси ион транспорт тизимига Phlomoides nuda ўсимлигидан олинган суммаларнинг таъсири
Лаборатория ҳайвонларида токсик гаепатит ССl₄ ёрдамида чақирилди. Каламушларда токсик гепатит ривожланишига ишонч ҳосил қилиш учун уларнинг қонидаги АЛТ ва АСТ ферментлари ва билирубин миқдорни аниқлаш лозим. Ушбу фермент фаоллигининг ўзгариши гепатоцит ҳужайраларида некроз жараёни бошлангани ва зарар етказилаётганлиги ҳақида сигнал беради. Жигарнинг нормал физиологик ва функционал ҳолатига баҳо бериш учун клиник текширишлар билан биргаликда қондаги АЛТ, АСТ ва билирубин миқдорлари аниқланади. Шу сабабли дастлаб тажрибалармизда токсик гепатит чақирилган ҳайвонларни қон плазмасидаги АЛТ, АСТ ферментлари ва билирубин миқдорига ўсимлик экстрактларидан олинган суммаларнинг таъсири аниқланди. Олинган натижаларга кўра, ҳар 3 кунда ССl₄ юбориб 12 кундан сўнг токсик гепатитли (II гуруҳ) ҳайвонларнинг қонидаги АЛТ миқдори 185.5±10.1 Е/л, АСТ 156.4±12.1 Е/л ва умумий билирубин миқдори 17.2±1.2 мкмоль/л ни ташкил этди (1-жадвал). Назорат гуруҳи ҳайвонларида бу кўрсаткич АЛТ миқдори 69.3±5.2 Е/л, АСТ 52.4±5.2 Е/л ва умумий билирубин миқдори 8.3±1.1 мкмоль/л ни ташкил этди. Каламушларда ССl₄ ёрдамида токсик гепатит ривожланиши натижасида уларнинг қон плазмасидаги АЛТ, АСТ ва билирубин миқдорини ортишига сабаб бўлди. Токсик гепатит чақирилган ҳайвонларга Phlomoides nuda ўсимлигининг тана қисмидан ажратиб олинган бензилли, этилацетатли, хлороформли, бутанолли ва сувли суммаларни in vivo тажрибаларда 10 кун давомида перорал юборилди. Бензилли ва хлороформли суммаларни 10 кун давомида III ва IV гуруҳларга юборилгандан сўнг ҳайвонларни қон плазмасидаги АЛТ, АСТ ва билирубин миқдорлари II гуруҳга нисбатан сезиларли таъсир этмаслиги аниқланди (II.3-жадвал).
II.3-жадвал
Токсик гепатитда каламуш қон плазмасидаги АЛТ, АСТ ферментлари ва билирубин миқдорига Phlomoides nuda ўсимлигининг тана қисмидан ажратиб олинган бензилли, хлороформли, этилацетатли, бутанолли ва сувли суммаларини таъсири