H. T. Tursunov, T. U. Raximov ekologiya o’quv qo’llanma Toshkent

tiklanmaydigan bu resurslar zaxirasiga salbiy ta’sir ko’rsatdi. Ayrim
konlardagi gaz zaxirasi tugash arafasida. Qazilma boyliklardan to’lik,
foydalanishning ta’minlanmanganligi natijasida tog’-kon sanoatida
hosil bo’ladigan chiqindilar atrof muhitning kuchli ifloslanishiga sabab
bo’lmoqda. O’zbekistonda 60 yildan ortiq vaqt davomida uran qazib
olinadi. Bu davr ichida 150 ga yaqin radioaktiv ifloslangan uchastkalar
hosil bo’lgan va ularda mahsus dastur bo’yicha dezaktivatsiya,
rekultivatsiya qilish lozimdir. O’zbekistondan 30 km. masofada
Maylisuv (Qirg’iziston) daryosi qirg’oklarida 23 chiqindixona va 13
avdarmalarda katta xajmdagi radioaktiv chiqindilar saqlanadi. Bu
regional ekologik halokat manbasidir. Sel yoki surilma natijasida bu
chiqindilaming Maylisuv, 
Qoradaryo 
va 
Sirdaryoga tushishi
O’zbekistonda 300 km2 maydonda, 1,5 mln. dan ortiq aholi
yashaydigan xududda ekologik halokat keltirib chiqarish mumkin (22).
Mineral resurslardan foydalanishni tartibga solish uchun O’zbekistonda
«Er osti qazilmalari to’g’risida»gi (2002) qonun qabul qilingan.
Chiqindilar muammosini hal qilish O’zbekistondagi eng dolzarb
ekologik muammolardan hisoblanadi. Tog’-kon sanoati eng katta
xajmdagi chiqindilami beradi. Har yili o’rta hisobda 100 mln.tonnadan
ortiq sanoat, maishiy va boshqa chiqindilar vujudga keladi va 15-20%
zaxarlidir. Respublikada chiqindilami joylashtirish va zararsizlantirish,
qayta ishlash talabga to’la javob bermaydi. Navoiy, Toshkent, Jizzax
viloyatlari va Toshkent shaxrida eng ko’p chikindilar xosil bo’ladi va
joylashtiriladi. Qayta ishlanadigan qattiq chiqindilar 14-15%ni tashkil
qildi. 
Bu 
sohadagi