H. T. Avezov, sh sh. Xudoyberdiyev

Kation  sirt-faol  moddalar  suvda  dissotsilansa,  sirt-faol  kationlar  hosil 

bo’ladi.  Ulardan  eng  ko’p  uchraydiganlari  jumlasiga  birlamchi,  ikkilamchi, 

uchlamchi  alifatik  va  aromatik  aminlarning  tuzlari,  shuningdek,  alkilga 

almashingan ammoniy asoslarning tuzlari kiradi. Musbat zaryadli arrachalarga ega 

bo’lgan  dispers  sistemalar  hosil  qilishda  ham  kation  sirt-faol  moddalardan  ko’p 

foydalaniladi. 

Anion  sirt-faol  moddalar  suvda  sirt-faol  anionlar  hosil  qiladi.  Sanoat 

miqyosida  keng  qo’llaniladigan  anion  sirt-faol  moddalar  jumlasiga  quyidagi 

moddalar kiradi: 

a)  ba’zi  karbon  kislotalar  va  ularning  tizlari  (chunonchi  C

17

H

35

COONa  – 

natriy  stearat  –  sovun,  C

17

H

33

COONa  –  natriy  oleat,  C

15

H

31

COONa  –  natriy 

pal’mitat); 

b) alkilsul’fatlar (alkil-sulfat kislota tuzlari) – ROSO

2

OMe; 

---

 

17