H. T. Avezov, sh sh. Xudoyberdiyev

Elektrolitlar aralashmalari ta’sirida bo’ladigan koagulyatsiya. Kolloid eritmalarga elektrolitlar aralashmasi qo’shilganda, uch hol bo’lishi mumkin:

1. 
   Bir elektrolitning koagulyatsiyalash qobiliyati ikkinchi elektrolitnikiga qo’shiladi. Bu hodisa elektrolit ta’sirining additivligi deyiladi.
   
2. 
   Bir elektrolitga ikkinchi elektrolit qo’shilganda birinchi elektrolitning koagulyatsion ta’siri kuchayadi. Bu hodisa sensabilizatsiya deyiladi.
   
3. 
   Bir elektrolitning koagulyatsiyalash ta’siri boshqa elektrolit qo’shilganda kamayadi. Bu hodisa antagonizm deb ataladi. Elektrolitlar aralashmasi ta’sirida koagulyatsiya vujudga kelishi birinchi rasmda ko’rsatilgan.
   

1. 
   rasm. Elektrolitlar aralashmasi ta’siri ostida bo’ladigan koagulyatsiya.
   

4. 
   Kolloidlarning kolloidlar ta’siridan koagulyatsiyasi. Kolloid eritmaning qarama-qarshi zaryadli boshqa kolloid bilan ham koagulyatsiyani yuqorida aytib o’tdik. Kolloidlarning kolloidlar bilan koagulyatsiyasi ularning zaryadiga va konsentratsiyasiga bog’liq bo’ladi. Masalan, AgI ning musbat va manfiy zollari bo’ladigan o’zaro koagulyatsiyasini quyidagi sxema bilan ko’rsatish mumkin:
   

nAgI

  xI ^  nAgI
  xAg

• 
   2 n  x  AgI
  

Kolloid eritmalar qizdirilsa, ba’zan tez koagulyatsiyalanadi, ba’zan qizdirish kam ta’sir etadi. Buning sababi shundaki, eritma qaynatilganda zolning zaryadi kamayadi, zarracha va ionlar o’rtasidagi muvozanat buziladi va zol koagulyatsiyalanadi.