Х. М. Шеннаев Т. М. Баймуратов суғурта иши ўҚув қЎлланма

Биргаликда суғурта қилиш - битта суғурта шартномаси доирасида 
рискни икки ёки ундан ортиқ суғурта компаниялари ўртасида 

---

196 
тақсимланиши. Ушбу шартномада ҳар бир суғурталовчининг хуқуқ ва 
мажбуриятлари 
кўрсатилади. 
Биргаликда 
суғурта 
қилишда 
суғурталанувчига қўшма полис ёки ҳар бир суғурта компанияси ўз 
зиммасига олган риск ҳиссасига мувофиқ алоҳида полис берилади. 
Брутто - ставка - суғурта қопламасини (суғурта суммасини) тўлашга 
мўлжалланган нетто-ставка ва иш юритиш харажатларини қоплашга 
мўлжалланган нетто-ставкага юклама суммаларини ўз ичига олган суғурта 
мукофотларининг тариф ставкасини билдиради. Кўпгина адабиётларда 
ушбу ибора суғурта тарифи маъносида ҳам ишлатилади.
Денонсация 
- 
шартномадан 
воз 
кечиш. 
Агар 
суғурта 
муносабатларида томонлардан бири ёзма равишда шартномадан воз кечиши 
тўғрисида иккинчи томонга маълум қилмаса, шартнома унда кўрсатилган 
муддатгача кучда бўлади. 
Депозит - 1) суғурта компаниясининг банк муассасасида 
сақланадиган пул маблағи ёки қимматли қоғозлари. Банк, одатда, суғурта 
компаниясига ўз пулини банкда сақлагани учун фоиз тўлайди; 2) айрим 
мамлакатлар қонунчилигига мувофиқ, чет мамлакат суғурта компанияси, 
агар, бирор бошқа мамлакатда суғурта фаолиятини амалга оширмоқчи 
бўлса, дастлаб у ўша мамлакат банк муассасасига тегишли пул маблағини 
депозитга қўяди. Мазкур депозит, чет давлат суғурта компаниясининг 
бошқа мамлакат худудида суғурта фаолиятини амалга ошириши учун асос 
бўлиб хизмат қилади. 
Диверсификация - йирик суғурта компанияларининг асосий 
фаолиятдан ташқари бошқа фаолият билан ҳам шуғулланиши. Масалан, 
суғурта воситачилиги, қимматли қоғозларнинг олди-сотдиси, кўчмас мулк 
билан шуғулланиш ва хакозо.