H jamolxonov

Leksik ma’no — leksemaning nimanidir nomlashi, atashi, anglatishi.
Fonetik so‘z — leksemaning fonetik qiyofasi, nomi.
Denotat — leksema tomonidan nomlangan narsa-predmet, voqelik.
‘Referent — til birligi ifodalaydigan tushuncha, fikr predmeti.
Signifikat — til birligi ifodalaydigan ma’no.
Valentlik — leksemaning birikma yoki gap tarkibida boshqa leksemalar bilan aloqaga kirisha olish xususiyatlari.
Tushuncha — obyektiv borliqdagi predmet yoki hodisalaming inson miyasida aks etgan umumiy tasavvuri.
Turkumlik semalari — leksik ma’noga tayangan holda leksemalarning grammatik ma’nolarini belgilaydigan, shu asosda leksemalarning so‘z turkumlariga uyushishini ta’minlaydigan semalar.
LEKSIK MA’NONING SEMANTIK TARKIBI
Adabiyotlar: 11 [13-17], 19 [57-671, 26 [15-17], 27 [62—71].

68. 
    §. Leksik ma’noning semalari
    

Leksik ma’no leksemaning mazmun planidagi yaxlit bir semantik butunlik bo‘lsa-da, keyingi vaqtlarda bu butunlik tarkibida ma’lum ma’no qismlari — semalar borligi aniqlanmoqda. Masalan, daraxt leksemasining leksik ma’nosida quyidagi semalar borligini ko‘ramiz: 1) «predmet»;

2. 
   «o‘simlik»; 3) «ko‘p yillik o‘simlik»; 4) «yerda o‘suvchi»; 5) «yog‘ochlash- gan tanali»; 6) «ildizli»; 7) «shox-shabbali»; 8) «bargli». Bu semalar birlashib, daraxt leksemasining leksik ma’nosini shakllantiradi. Leksik ma’noning semasiologiyada semema deyilishi ham shundan.
   

Semalar ma’no xususiyatiga ko'ra quyidagi turlarga bo‘linadi:

1. 
   Atash semalari (denotativ semalar).
   
2. 
   Ifoda, tasvir, qo‘shimcha ma’no semalari (konnotativ semalar)
   
3. 
   Vazifa semalari (funksional semalar) [19, -58[.
   

68. 
    §. Atash semalari