H. H. Imomov investitsiyalarni tashkil etish va

rivojlanish
  rejasiaing  ajralmas  qismi  bo‘lib,  korxonaniug  ishlab 
chiqarishini va  uni  ishlab  chiqarish  salohiyatini  takomillashtirish 
asosi bo‘lib xizmat  qHadi.
Rejalashtirish  kapital  qurlMshni  uzluksizligini  ta ’minlaydi  va 
ularni amalga oshirishni o ‘z vaqtida tayyorlashga imkon yaratadi.
Kapital  mablaglardan  foydalanishda tarkibiy  o‘zgarishlar yuz 
bermoqda.  Buni barcha kapital qo‘yUmalarining ikki muhim soha 
bo'yicha  taqsimlanishida  kuzatish  mumkin.  Ya’ni  sarflanayotgan 
kapital qo‘yilmalarining 56%  ishlab  chiqarish obyektlariga va 44% 
noishlab  chiqarish  yoxud  xizmat  ko‘rsatish  tarmoqlariga  sarflan- 
moqda.  Agrosanoat,  oziq-ovqat  majmualaridan  tashqari  moddiy 
ishlab chiqarish sohaiariga kapital mablag‘Jami yo‘naltirish sur’atlari 
birmtmcha pasayib, uning yo'nalishi yanada ijtimoiy tus olmoqda.
Barcha kapital qo‘yiImalarning asosiy qismi-60% dan ziyodrog‘i 
qurilish-montaj ishlariga sarfbo‘hnoqda. Uning qariyb chorak qismi, 
ya’ni  24%  asbob-uskunalar  va  jihozlarga,  mavjud  inventarlami 
ta’mirlashga va qolgan 15% boshqa turh xil jarayonlaiga ketmoqda.
Ishlab  cliiqarish  obyektlari bo‘yicha  davlat kapital mablaglari 
sarfining takror islilab chiqarish tuzilishini olib qaraydigan bolsak, 
shu narsa ayon boldiki, bu maqsadga yo'naltirikyotgan barcha kapital 
qo‘yUmalarining  yarmidan  ko‘prog'i  ishlab  turgan  korxonalarni 
texnik jihatdan qayta quroUantirish va ularni rekonstruksiya qilishga 
ketmoqda.
Kapital qo‘yilmalami to‘g‘ri rejalashtirish uchun va qurilish ishlab 
chiqarishini to‘g‘ri tashkil qMish uchun mahalliy tashabbusni ken­
gaytirish lozim. Rejalashthish kapital qurilish muntazamhgini ta’mni- 
lashi va qurilishlarning o‘z vaqtida tugatilishiga sharoit yaratishi lo­
zim.  Qurilish nisbatan ishlab chiqarish davrini qayta muddat talab 
qilishi  bilan  ajralib  turadi,  shuning uchun  ham  tayyorgarlik  davri 
uzoq vaqtni o‘z ichiga oladi.
Kapital mablag‘larni o‘zlashtirish bo‘yicha rejalaming yo'qiigi 
qurilish va rekonstruksiya qihsh ishlarini qimmatlashtiradi.  Shuning 
uchun  kapital  qo‘yilmalari joriy  rejalashtirish  va  qurilish-montaj 
ishlarining asosi bolgan istiqbol rejalarini ishlash muhim hisobla-
141

---

nadi.  Istiqbol rejakrdan kelib chiqib, ishlami уШаг bo‘yicha, yangi 
talablar  asosida  taqsimlash  iichxm  aniqlashtirilgan  rejalar  va  das- 
turlar ishlanadi.  Kapital qo‘yilmalarbo‘yicha reja topshiriqlari muay- 
yan tarraoqlar,  iqtisodiy mintaqalar va korxonalar bo‘yicha sanoat 
ishlab chiqarishlarida moliaUangan o‘sishni ta’nrmlovchi yangi ishlab 
chiqarish quwatlarini o‘z vaqtida ishga tushirishnita’minkydi.
Shuning uchun ham sanoatdagi kapital qo‘yilmalar rejasi sanoat 
ishlab chiqarishining ishlab chiqarish dasturi bilan bog‘liq ravishda 
tuzUadi.  Shu  bHan  birga  kapital  qo'yilmalar  rejasi boshqa  rejalar 
ЬИап muvofiqlashtirib  tuzHadi,  bu esa  o‘z  navbatida  kapital quri­
lishlarni o‘z vaqtida moddiy va moliyaviy resurslar bUan ta ’minlash 
imkoaiyatini beradi
Kapital qo‘yiImalami taraioqlar bo‘yicha taqsimlash yoki sanoat- 
da  kapital  qo‘yUmakming  tarmoqlararo  tarkibi  o‘sha  davrning 
xo'jalik-siyosiy vazifalari b ik n  belgiknadi  Sanoatning ayrim tar­
moqlariga kapital qo‘yilmakr rejah miqdorini to‘g‘ri belgilash uchtm 
ishlab  chiqarish  quw atkrining  rejaU  muvozanatkri  tuzHadi.  Shu 
ЬИап bog‘liq kapital qo‘yHmalami tarmoqlar bo‘yicha  taqsimksh 
ishkb chiqarish va kapital qurilishniog rejalarini muvozanatli bog‘ksh 
asosida  hamda  o‘zaro  bog‘liq  tarmoqlami  muvozanatlash  orqali 
aniqlashtirHadi.
Sanoatning  alohida  tarmoqlariga  kapital  qo‘yHmakrini  rejali 
miqdorini to‘g‘ri belgHash uchun, ishkb chiqarish quwatlarini rejali 
muvozanatkri ishlanadi.  Ushbu muvozanatkrda reja davri boshiga 
mavjud ishkb chiqarish quwatlari aniqknadi hamda m oljalkngan 
miqdorda  mahsulot  ishkb  chiqarish uchun zarur boladigan quv- 
vatkr  aniqknadi  Chuqur talilHlardan so‘ng  mavjud quw atkrdan 
ishkb  chiqarish miqdorini ko'paytirish va  q a j ^   qurish yoki yangi 
korxonalarni qurish yo‘li ЬИап ishlab chiqarish quwatlarini qo‘shim- 
cha o'stirish zanirati belgHanadi.