H. A. Jamolxonov hozirgi o‘zbek adabiy tili



Download 1,41 Mb.
bet16/271
Sana31.01.2022
Hajmi1,41 Mb.
#420091
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   271
Bog'liq
Жамолхонов HOZIRGI O’ZBEK ADABIY TILI

4.Tilning lug’at boyligida: 1) qadimgi turkiy tilda fors-tojik va arab so’zlari bo’lmagan. Eski turkiy tilda fors-tojik va arab so’zlari qo’llana boshlagan, eski o’zbek tilida bunday o’zlashmalar ancha ko’paygan: gul, gavhar, guruch, go’r (fors-tojik so’zlari), madrasa, oila,fikr, firoq, hosil (arabcha so’zlar). Hozirgi o’zbek adabiy tilida bunday o’zlashma so’zlarning ayrimlari eskirgan (masalan, muvallidulhamuza, handasa, tarh kabilar), ularning o’rnida bir qator ruscha o’zlashma termin va atamalar paydo bo’lgan (kislorod, geometriya, avtobus, tramvay va b.lar); 2) qadimgi turkiy tildagi ayrim so’zlarning eski o’zbek tilida tojikcha sinonimlari paydo bo’lgan: chechak (turkiy)- gul( tojikcha), yog’och, yig’och (turkiy) - daraxt (tojikcha), oltin (turkiy)- tilla (tojikcha),buloq (o’zbekcha)-chashma (tojikcha), qirov (o’zbekcha)- shabnam (tojikcha) kabi; 3) qadimgi turkiy, eski turkiy va eski o’zbek tillarida qisqartma so’zlar (abbreviaturalar) bo’lmagan. Hozirgi o’zbek tilida bunday qisqartmalar anchagina bor: BMT, TDPU, SamDU kabi. Keyingi yillarda o’zbek tili leksikasida IIB(Ichki ishlar bo’limi), IIBB (Ichki ishlar bo’limi boshqarmasi), IIV (Ichki ishlar vazirligi), DAN (Davlat avtoinspeksiya nazorati), O’zMU (O’zbekiston Milliy universiteti), BuxDU (Buxoro Davlat universiteti), QarMII (Qarshi Muhandislik-iqtisodiyot instituti) kabi yangi qisqartma nomlar ham paydo bo’ldi; 4) o’zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi, shuningdek, mustaqil O’zbekistonda amalga oshirilayotgan iqtisodiy va ma’rifiy islohotlar o’zbek tili leksikasida yana bir qator yangi so’zlarning yuzaga kelishiga yoki ayrim eskirgan so’zlarning qayta tiklanishiga sabab bo’lmoqda: supermarket, fermer, aksiyador, vazirlik, nozir, devonxona, ta’til kabilar shular jumlasidandir; 5) rus tili va rus yozuvi ta’sirida yuzaga kelgan tok ("elektor toki") va tok ("uzum toki") kabi omograflar, to’rt ("miqdor son")va tort ("konditer mahsuloti") kabi omofonlar ham ko’proq hozirgi o’zbek adabiy tili leksikasiga xosdir.

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish