H. A. Jamolxonov hozirgi o‘zbek adabiy tili

55-§. Logografemalar (logogrammalar). Grafemalarning bu tipi tushunchalarni yoki tushuncha nomi bo’lgan so’zlarni yozuvda ifodalashga asoslanadi. Bunday belgilar aslida ideografik (semasiografik) yozuv tipiga mansub birliklar sanaladi, ammo ulardan fonografik yozuv tarkibida ham foydalaniladi. Yozuv tizimining murakkab optik-grafik sistema ekanligi ham shundan.
Rus grafikasi asosidagi o’zbek yozuvida logografemalarning quyidagi turlari ishlatiladi:
Raqamlar - son turkumiga mansub so’zlarning ma’nolarini ifodalovchi logografemalar. Ular o’z navbatida ikki turga bo’linadi:
a) g’arbiy arab (g’ubor) raqamlari: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 20, 100, 1000, 100000, 1000000, 1000000000 kabi.
Arab raqamlari aslida Hindistonda (5-asrga yaqin) kashf etilgan bo’lsa-da, Arabistonga buyuk o’zbek olimi Muhammad Xorazmiyning arab tilida yozilgan "Arifmetika" asari orqali kirib kelgan, bu asar lotin tiliga tarjima qilinib, Yevropaga (10-asrda Ispaniyaga, 12-asrda Yevropadagi boshqa mamlakatlarga) tarqalgan. Demak, Hindistonda yuzaga kelgan yuqoridagi raqamlarning "arab raqamlari" nomi bilan ommalashib ketishida hamyurtimiz Muhammad Xorazmiyning ulkan xizmati bor;
b) rim raqamlari - qadimgi rimliklar ishlatgan raqamlar bo’lib, ular quyidagi belgilardan tarkib topgan: I (bir),Y (besh), X (o’n), L (ellik), S (yuz), D (besh yuz), M (ming). Qolgan raqamlar shu belgilar kombinatsiyasiga asoslanadi: I(1), II(2), III(3), IV(4), V(5), VI(6), VII(7), VIII(8), IX(9), X(10), XI(11), XII(12), XIII(13), XIV(14), XV(15), XVI(16), XVII(17), XVIII(18), XIX(19), XX(20), XXX(30) XL(40), L(50), LX (60), LXX(70), LXXX(80), XC(90), C(100), CD(400), D(500), DC(600), CM(900), M (1000), MC(1100), MD(1500) va boshqalar.
Rim raqamlari miloddan oldingi 500-yillarda etrusklar tomonidan kashf qilingan.
Simvollar - ilm-fanning ma’lum sohalarida qabul qilingan maxsus ideografik belgilar: a) matematik simvollar -  (ildiz), - (oluv), +(qo’shuv), x(ko’paytiruv), : (bo’luv), X(iks), X² (iks kvadrat),(davriylik, uzluksizlik), >(katta), <(kichik) va boshqalar; b) astronomik simvollar –  (Quyosh), С(Oy), O(Mars), O (Merkuriy), Ч (Yupiter), O (Venera, Zuhra) h (Saturn) va boshqalar; d) kimyoviy simvollar – O (oltin), С (kumush), O (mis), b (qo’rg’oshin), O (simob), O (temir) va boshqalar; e) botanik simvollar – A (androtsey., changchilar), O (bir yillik o’simlik),  (ikki yillik o’simlik), h (buta), G (ginetsey, urug’chi), () gul bo’laklari qo’shilib o’sgan), __(daraxt), O (kuzgi o’simlik) va boshqalar.
56-§. Orfografik belgilar--to’g’ri yozish normalarini ta’minlashda qo’llanadigan maxsus noharfiy grafik vositalar. Rus grafikasi asosidagi o’zbek yozuvida bunday belgilarning bir turi (defis) mavjud: defis juft va takroriy so’zlar orasiga qo’yiladigan gorizontal (tiredan qisqaroq) chiziqchadir. Masalan, erta-kech, katta-kichik, qop-qop, ko’p-ko’p kabi.
Izoh: 5-sinf, 9-modda, 24-maktab kabi birikmalarda defis morfogramma (morfografema) vazifasida qo’llanadi, chunki u bunday holatlarda tartib son tarkibidagi "-inchi" ("-nchi") morfemasini (ma’noli qismni) ifodalaydi.
57-§. Diakritik belgilar – harfga qo’shimcha ravishda birkitilib boshqacha tovushni ko’rsatuvchi harf hosil qilishda qatnashadigan belgilar (125,35-b.). Mas., o’,g’ harflarining o’ng tomoniga (teparoqqa) qo’yilgan teskari vergul tarzidagl shakl yoki a’, e’, o’ harflridagi tutuq (‘) belgisi diakritik belgilar sanaladi. Qios qiling: ot(“ism”)—o’t(“olov”), tana (“gavda”)—ta’na(“minnat”) kabi.