Guruh talabasi Toirov Shaxzodning “Biznes boshqaruv asoslari” fanidan

Biznes reja qachon kerak? Tadbirkorlar biznes rejani bankdan ssuda yoki sarmoyadordan pul olishda zarur bo‘ladigan hujjat deb hisoblaydi. Ammo, shunday tadbirkorlar borki, qo‘shimcha faoliyat yuritishi uchun mablag‘lari etarli, mablag‘ga ehtiyoj sezmaydi. Biroq, bunday tadbirkorlarga «Biznes reja» zarur emas degan xulosa chiqarishni anglatmaydi. Balki, biznes reja ularni barqaror ishlashi uchun belgilangangan strategiyaga aniq taktikani ishlab chiqishi uchun kerak bo‘ladi.

2.Biznes rejani tuzish tartibi.

Biznes rejalashtirishning birinchi qadamlaridan biri yuqori malakali kadrlarga asoslangan ishchi guruhni tashkil etish hisoblanadi. Biznes turiga qarab ishchi guruh tarkibiga marketologlar, huquqshunoslar, iqtisodchilar, dizaynerlar, injener-texnik xodimlar jalb etiladi. Imkoni boricha biznes rejani tuzishda korxonaning barcha asosiy bo‘lim boshliqlari (menejerlar)ni jalb etilishi maqsadga muvofiq hisoblanadi. Chunki ular rahbariyat oldida doimiy ravishda reja bajarilishi haqida hisobot beradilar. Biznes reja tuzilishi jihatidan biznesning faoliyat turiga qarab bir-biridan farq qiladi. Masalan, sanoat mahsuloti ishlab chiqaruvchilar biznes rejasi bilan aholiga servis xizmat ko‘rsatuvchilar biznes rejasi bir-biridan tubdan farq qiladi. Ammo, biznes reja ishlab chiqishning umumiy talablari bor.

Bularga: rejaniqisqabo‘lishi, bizneshaqidagibarchaasosiyma’lumotlarqamrabolinishivahajmi 7-10 betdanortmasligi. (Ayrim holatlarda 50 betgacha borishi mumkin). Biznes reja sodda va to‘la bo‘lishi. Rejalar aniq tahlilga asoslanishi lozim. Tahlilda aniq raqamlardan va takliflardan foydalanish zarur. Masalan: bozorni o‘rganishda to‘g‘ri statistik, demografik tadqiqotlar natijalaridan foydalanish. Hozirgi kunda jahon amaliyotida biznes rejalarning 5 dan 18 bo‘limgacha tuzib chiqilgan ko‘rinishlari mavjud, ularning asosiy qisimlari:

-umumiy;

-marketing;

-ishlab chiqarish;

-moliya;

-tashkiliy qismlar.

Biznes reja tuzish korxonani oldindan belgilab olgan strategiyasi va taktikasi asosida moliyaviy, iqtisodiy ahvolini tahlil etish va baho berish jarayonidir.

Tadbirkorlikni rejasiz ham boshlash mumkin, ammo bu xavf-xatarni kuchaytiradi. Chunki bu holda xatarning oldini olish choralari ko‘rilmagan bo‘ladi. Bozor sharoitida, birinchidan, ish yuritib, boyib ketish imkoni bo‘lsa, ikkinchidan, xonavayron bo‘lish ham mumkin. Shu sababli xatar kam bo‘lishi uchun biznes reja tuzish talab qilinadi. Biznes rejaning asosiy qismlari bir necha turga bo‘linadi (1-jadval).