Гуруҳ битирувчиси Деҳқонова Зухрахон Таълатжон қизининг

Дарё бўйлаб пастга дидактик ўйини. Бу ўйин боланинг қўлини ёзишга тайёрлайди. Бир-бирига яқин масофадаги тўлқинли чизиқлар тасвирини чизинг. Бу бола кемасини урмасдан олиб ўтиши лозим бўлган дарё қирғоғи бўлади. Бунда тасвирланган дарё бурилишлари, чизилган йўналишдан чиқмасдан, қаламни қоғоздан узмасдан қўлни ҳаракатлантириш керак. Агар бу ўйин билан бола олдиндан таниш бўлса, чизиқ оралиқларини янада қисқароқ ва тўлқинлироқ қилиб, мураккаблаштириш мумкин. Расмлар учун мисоллар: Дарё расмларига тўлқинли чизиқларнинг 3–4 хил вариантини кўрсатиш мумкин ( йирик, майда, текис, кучли довул ва ҳ.к.)
К ескин бурилишлар ҳаракат аниқлигини кучайтирувчи ўйин мисолида. Бу бола қўлининг ёзишни тўлиқ ўзлаштириши йўлидаги биринчи қадам бўлади. Ўйин бир чеккасида машина, яна бир чеккасида уй жойлашган турли шаклдаги йўл тасвирини чизишдан бошланади. Йўллар кескин бурилишларга бой. Бунинг учун тажрибали ҳайдовчи бўлмаса, албатта, бирор бурилишга уриб олиши мумкин. Тасвир диққат билан кузатилади. Аста-секин бурилишларда эҳтиёткорлик билан рулни буриб борилади. Бундай ўйинлар бола учун жуда ҳам қизиқ. Бундай ўйинли тасвирлар орқали болалар диққат-эътиборли, кузатувчан бўладилар, қоидани бузмаслик каби хислатларни ўзига сингдириб олади. Тасаввурлари бойиб боради ва қўлари ривожланади. “Биз ҳайдовчимиз, рулни бошқариш лозим” ўйини. Тасвирли мантиқий дидактик ўйинда бола ҳайдовчи сифатида фараз қилинади. Демак, машинани уйга олиб бориш керак. Машина юрадиган йўл оддий йўл эмас. Шу сабабли диққатни жамлаб, эҳтиёткорлик билан ҳаракат қилиш кераклиги тушунтирилади. Сўнгра болага тасвирли дидактик мантиқий фикрловчи материал ва рангли қалам ёки оддий қалам берилади. Бу тасвирни яхшилаб кузатиб чиқиб, қалам билан қўлни узмасдан намунали тасвирда чизилган эгри-бугри йўлдан юриши лозим. Бунда оддийроқ кескин бўлмаган йўлдан бошлаган маъқул. Болаларга қоғоздан қаламни узмаслик ва йўлдан четга чиқмаслик лозимлиги тушунтирилади. Кейинроқ бола бу ўйинни тўлиқ ўзлаштириб олганидан кейин улар янада қизиқиб уддалашлари осон кечади. Шундан кейин тасвирдаги йўлни торайтириш мумкин. Бундай дидактик тасвирли ўйинлар нафақат қўлни ривожлантириш, балки болаларнинг мантиқий фикрлаши билан бирга эстетик дидларини ривожлантиришга ёрдам беради. Тайёр тасвирларни ҳар хил бурилишли кескин, қийшиқ, эгри-бугри, баланд-паст, қир адирли, тоғли йўллар кабиларни ҳам кўрсатиш мумкин.
“Адашганларга тўғри йўл кўрсатамиз” ўйини. Бу дидактик тасвирли ўйинда тайёр лабиринтли тасвирлар берилади. Булар қанча кўп бўлса шунча яхши. Ҳар бир болага тарқатиб чиқиш мумкин. Топшириқнинг вазифаси шундан иборатки, болалар тасвирни кузатиб, оддий қора қаламда тасвирдан қўлни узмасдан чизиқ билан кўрсатишлари лозим.