Guliston davlat universiteti y. Tojiyev, M. Latipov «til tarixi»

Grek tilidan o‘zlashgan so‘zlar. VI-XI qadimgi turkiy tilda juda oz, jumladan, kәpur (kamfora) (Qb), nam (Oyo) (sehrli kitob) kabi so‘zlar uchraydi, xolos.
Chap tomondagi qadimgi turkiylarning kumushdan ishlangan kosachasi (chashkasi)ga tushirilgan yozuv namunasidir. U Ili daryosi bo‘yidan topilgan. Unda turklarning o‘lganlarni xotirlash marsimlarini aks ettiruvchi «aya saңa ochïq» deb yozilgan. Ma’nosi: «Aka senga ushbu o‘choq» demakdir.
O‘ng tomonda qadimgi turklarning tasmalari uchini biriktirib turuvchi to‘g‘nog‘ichi (blyaxa) ga tushirilgan runik yoki shunga o‘xshash yozuv namunasi. U Rossiyaning Irtish daryosi bo‘yidan topilgan. Unda qadimgi turklarning diniy tushunchalari bilan bog‘liq kiyik-quyosh ramzi ramzi aks ettirilgan bo‘lib, «aq sïqïn» deb yozilgan. Ma’nosi: «oq kiyik demakdir»


Savol va topshiriqlar:

1. 
   Qarindoshlik tushunchasini bildiruvchi terminlarni sanang.
   
2. 
   To‘nyušuq matnidan toponimlarni belgilang.
   
3. 
   Qadimgi turkiy tildagi o‘zlashma qatlamda qaysi tillarga oid so‘zlar mavjud?
   
4. 
   Bilga xoqon matnidan omonim va sinonimlarni aniqlang.
   

ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   Abdurahmonov G‘. Qadimgi turkiy til. –Toshkent, 1992.
   
2. 
   Rahmonov N. , Sodiqov Q. O‘zbek tili tarixi. –Toshkent, 2009.
   
3. 
   Abdurahmonov G‘., Shukurov Sh., Qozoqboyev M. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. –Toshkent, 2008.
   
4. 
   Ashirboyev S., Azimov I. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. Toshkent, 2002.
   

5-mavzu
Morfologiya. ot, sifat, son so’z turkumlari


TA’LIM BERISH TEXNOLOGIYaSI

Mashg’ulot vaqti-2 soat