Guliston davlat universiteti xidiraliev k. E. Aholi geografiyasi va demografiya asoslari

16-jadval. O’zbekiston Respublikasida aholi soni va mehnat resurslari tarkibi dinamikasi (ming kishi hisobida)*

Ko’rsatkichlar	Yillar				2012 yilda 2008 yilga nisbatan o’zgarishi
	2009	2010	2011	2012	+,-	%
Aholi soni	28001,4	29123,4	29555,4	29994,6	2922,4	110,8
Mehnat resurslari soni	16123,6	16504,2	17309,8	17663,1	2018,2	112,9
shundan:
Mehnat yoshidagi meh-natga layoqatlilar	15872,7	16263,6	17156,8	17550,2	2091,5	113,5
Ishlayotgan o’smirlar va pensionerlar	250,9	240,6	153,0	112,9	-73,3	60,6

*Jadval O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari asosida tuzilgan.
Olib borilgan tahlil natijalariga ko’ra, mehnat resurslari tarkibida iqtisodiy nofaol aholi soni va ulushining iqtisodiy faol aholiga nisbatan yuqori sur’atda o’sib borayotgani aniqlangan. Xususan, 2012 yilda 2008 yilga nisbatan O’zbekistonda mehnat resurslari tarkibida iqtisodiy faol aholi soni 10,7 %ga, iqtisodiy nofaol aholi soni esa 19,1 %ga o’sgan. Bu davrda mehnat resurslari tarkibida iqtisodiy faol aholining ulushi 74,2 %dan 72,8 %ga yoki 1,4 bandga kamaygan, aksincha iqtisodiy nofaol aholining ulushi 25,8 %dan 27,2 %ga ortgan. Mazkur holat iqtisodiy nofaol aholi tarkibida ishlab chiqarishdan ajralgan holda ta’lim olayotgan hamda ish haqiga yoki mehnat daromadiga ega bo’lmagan o’quvchi va talabalar ulushining 38,8 %dan 39,5 %ga, ixtiyoriy ravishda mehnat bilan band bo’lmagan shaxslar ulushining 27 %dan 30 %ga ortgani bilan bog’liq.
Bundan tashqari, iqtisodiy nofaol aholi ulushining ortishi aholi tarkibida 16-24 yoshdagi aholining salmoqli ulushi (20,5 %) bilan ham bog’liq. Shu bilan birga, ta’lim olayotgan yoshlarning soni yildan-yilga oshib bormoqda. Chunki, mamlakatimizda ta’limni rivojlantirishga qaratilgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning amalga oshirilishi natijasida yangi qurilayotgan akademik litsey va kasb-hunar kollejlariga o’quvchilarning jalb etilishi iqtisodiy nofaol aholining o’sishiga bevosita ta’sir qilmoqda.
Xulosa qilib aytganda, “o’zbek modeli”ning tadrijiy taraqqiyot kontseptsiyasini amalga oshirishda iqtisodiyotning mafkuradan holi bo’lishi, demokratik islohotlarni bosqichma-bosqich joriy qilish, qonun ustuvorligini ta’minlash, davlatning bosh islohotchi sifatidagi rolini tan olish va o’tish davrida uning ta’sirini oshirish, mamlakatimizning o’ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda, kuchli ijtimoiy siyosat yuritish kabi tamoyillar asosida amalga oshirilmoqda.