Guliston davlat universiteti xidiraliev k. E. Aholi geografiyasi va demografiya asoslari

3.6. Dunyo xalqlari klassifikasiyasi

Dunyo aholisi juda ko’p etnik birliklardan tarkib topgan. Sayyoramizda 200 dan ortiq millat va elatlar mavjud. Xalqlarni o’rganish uchun ularni ma’lum xususiyatlariga qarab klassifkasiyalash, guruhlarga ajratish mumkin. Xalqlarni har xil xususiyatlari va ko’rsatkichlariga qarab quyidagi guruhlarga bo’linadi:

1. Dunyo aholisini soniga ko’ra klassifikasiyalash. V.V.Pokshishevskiy xalqlarni soniga ko’ra quyidagi guruhlarga ajratgan:
-100 mln. kishidan ortiq xalqlar (xitoylar, amerikaliklar, ruslar, hindlar, yaponlar);
-50 mln. dan 100 mln. gacha bo’lgan xalqlar (braziliyaliklar, nemislar, bengallar, italyanlar, bixarliklar);
-10 mln.dan 50 mln.gacha bo’lgan xalqlar;
-1 mln.dan 10 mln. gacha bo’lgan xalqlar;
-1 mln.dan kam bo’lgan xalqlar.
Masalan, 20 asrning 70 yillarida taxminan, Sobiq ittifoq hududida yashovchi xalqlar faqat to’rtta oilaga mansub bo’lgan:
Hind-Evropa oilasi: Slavyan guruhi-178,8 mln kishi: Ruslar-129,1, Ukrainlar-40,7, Beloruslar-9,0. Baltika (letto-litva) guruhi-4,0 mln kishi: Latishlar-1,4, Litvaliklar-2,7. Eron guruhi-2,7 mln kishi: Tojiklar-2,1, Osetinlar-500 ming, Kurdlar-90 ming. Roman guruhi- Moldavanlar-2,7.
Oltoy oilasi: Turkiy guruhi:O’zbeklar-9,2, Qozoqlar-5,3, Turkmanlar-1,5, Qirg’izlar-1,5, Qoraqalpoqlar-240 ming, Uyg’urlar-173 ming, Oltoyliklar-60 ming, Xakaslar-70 ming, Shorlar-20 ming, Tuvaliklar-140 ming, Yakutlar-300 ming, Ozarbayjonlar-4,4 mln kishi, Qorachaylar-100 ming, Balkarlar-60 ming, Kumiklar-200 ming, No’g’aylar-50 ming, Tatarlar-5,9 mln kishi, Boshqirdlar-1,3 mln, CHuvashlar-1,7 mln. Mongol guruhi-450 ming: Buryatlar-300 ming, Qalmoqlar-140 ming. Tunguska-manjuriya guruhi-45 ming: Evenklar, Nanaylar, Ulchi, Oroch, Udegeylar va boshqa mayda xalqlar.
Kavkaz oilasi: Kartvel guruhi: Gruzinlar-3,2 mln, Abxaz-adigey guruhi: jami 600 ming atrofida. Abxazlar-80 ming, Kabardinlar-300 ming, Cherkeslar-40 ming, Adigeylar-100 ming. Chechen-dog’iston guruhi: 2 mln kishidan ortiq: Chechenlar-600 ming, Ingushlar-160 ming, Avarlar-400 ming, Darg’inlar-230 ming, Lezginlar-320 ming.