Guliston davlat universiteti

Uyga vazifa. 

 

U, O’ unlilar imlosi va   e, e unlilarning talaffuzi. 

---

 

 

  

46 

 

Dars  mustaqil  ish  bilan  boshlanadi.  Doskada  quydagi  bo’g’inga  ajratilgan 

so’zlar beriladi:  

 

tu-gun 

 

bul-bul 

 

bul-tur 

 

tu-xum 

 

qur-um 

 

qun-duz 

 

 

Bolalar  birinchi  ustundagi  bo’g’inlarga  ikkinchi  ustundagi  bo’g’inlarning 

ikkinchi ustundagi bo’g’inlarning mosini tanlab so’z tuzib yozadilar, butun, tugun, 

tutun, bulbul, bulut, dumbul, kunduz, qunduz. 

 

Mustaqil  ish  uy  vazifasi  bilan  birgalikda  topshiriladi.  O’quvchilar 

bo’g’inlardan  hosil  qilib  yozgan  so’zlarini  o’qib,  ularning  talaffuzi  va  imlosini 

tushintiradilar.  163-mashqni  ishlash  bilan  e  unlisining  talaffuzi  va  yozuvida 

ifodalanishi  haqidagi  o’quvchilar  bilimi  kengaytiriladi.  Birinchi  ustundagi  so’z 

o’qib,  e  unlisi  so’z  boshida  kelganda  qanday  talaffuz  qilinsa  shunday  yozilishi 

eslatiladi,  ikkinchi  ustundagi  so’zlar  o’qitilib,  e  unlisi  tovush  undoshidan  so’ng, 

kelganida  a  talaffuz  qilinishi  ya  harfi  bilan  yozilishi  eslatiladi,  suhbat  yordamida 

quydagicha xulosa chiqariladi. E undosh tovushi so’z boshida va undoshdan so’ng 

kelganda e tarzida talaffuz kilinadi, so’z boshida e harfi bilan. Undoshdan keyin ya 

harfi bilan yoziladi.  

 

Uchinchi ustundagi so’zlar o’qitilib, so’z va bo’g’in boshida kelgan e harfi 

ikki tovushning   (yQe) ifodalash  suhbat orqali eslatiladi. So’z va bo’g’in boshida 

Y  undoshi  va  E  unlisi  qator  kelgan  so’zlarda  y  va  e  tovushlari    e  harfi  bilan 

yoziladi. Elkan, etti, poezd kabi. 

 

O’quvchilar  e  va  e  harfi  bilan  yoziladigan  misol  tanlaydilar,  hamda 

izoxlaydilar.  O’quvchilar  mashqdagi  xar  bir  ustundan  2  tadan  so’z  tanlab 

yozadilar,  yozganlarini  izohlaydilar;  ekin  so’zida  e  unli    trvushi  so’z  boshida 

---

 

 

  

47 

kelgan shuning uchun e harfi yoziladi, elim so’zida  e harfi yoziladi, chunki so’z 

boshida y va e  tovushlar ketma-ket  kelgan ikki tovushni  ifodalaydi. 

 

Uyga vazifa 166- mashq Keyingi dars imlosi  o’rganilgan quyidagi so’zlarni  

aytib  turish  bilan  yozdirish,  ya’ni  lug’at  nazorati  ishi  bilan  boshlanadi; 

tuxum,tutun,  gugurt,  egov,  etti,  elpig’ich,  pero,  piyola,  pichoq,  kanal,  shabada, 

navbatchi. O’quvchilar yozganlarini lug’atdek tekshiradilar.  

Topshiriqlar 

A.  Samolyot,  tayyorgarlik,  yasadi  kabi  so’zlarini  bo’g’in  ko’chirish 

qoidasiga ko’ra  bo’laklarga bo’lib chiziqcha bilan yozish. 

B.  Talaffuzi  va  yozilishida  farq  qiladigan  undoshli  ikkita  so’zning  tagiga 

chizing.