Гулистон давлат университети

7.4 Баҳо сиёсати
Баҳо сиёсати - баҳо ва баҳони шакллантиришни бошқариш санъати, қўйилган мақсадларга эришиш учун маҳсулот ва корхонанинг бозордаги холатидан келиб чиқиб маҳсулот баҳосини белгилаш санъатидир. Бу эса тадбиркордан менеджердан юқори маҳорат талаб қилади. Баҳо сиёсати баҳо стратегиялари орқали амалга оширилади ва фақат корхонанинг умумий сиёсати йўналишида кўриб чиқилиши керак.
Бизнес-режада корхона баҳо сиёсатини ишлаб чиқиш жараёни 7.1-расмда келтирилган.
Баҳо сиёсатини мақсадларини қўйиш. Корхона баҳо сиёсатининг мақсадлари, «Корхонанинг тавсифланиши» бўлимида кўрсатилган умумий мақсадлар асосида шаклланади.
Одатда баҳо сиёсатининг учта узоқ муддатли мақсадларини ажратиб кўрсатилади:

• 
  сотишни таъминлаш (яшаб қолиш, сотиш хажмини таъминлаб туриш)
  
• 
  фойдани максималлаштириш;
  
• 
  бозорни сақлаб қолиш;
  

Сотишни таъминлаш - бозорда кўплаб ўхшаш ишлаб чиқарувчилар мавжуд бўлган қаттиқ рақобат шароитида фаолият юритаётган корхоналарнинг асосий мақсади. Бозорни катта қисмини эгаллаш ва сотиш хажмини ошириш учун пасайтирилган баҳолар - кириб бориш баҳолари қўлланилади.
Фойдани максималлаштириш мақсадини қўйилиши, корхона ўз жорий фойдасини максималлаштиришга интилаётганлигини билдиради. Корхона баҳонинг турли даражаларида талаб ва харажатларни таҳлил қилади ва харажатларни максимал қопланишини таъминлайдиган баҳони танлайди.
Бозорни сақлаб қолиш мақсади корхонанинг бозордаги мавжуд ҳолатини ва ўз фаолияти учун мақбул шароитларни сақлаб қолишни кўзда тутади. Бу эса сотиш хажмини тушиб кетиши ва рақобат курашининг кескинлашувини олдини олиш учун турли чора-тадбирларни қўллашни талаб қилади.
Баҳо сиёсатини мақсадларини қўйиш. Корхона баҳо сиёсатининг мақсадлари, «Корхонанинг тавсифланиши» бўлимида кўрсатилган умумий мақсадлар асосида шаклланади.
Одатда баҳо сиёсатининг учта узоқ муддатли мақсадларини ажратиб кўрсатилади:

• 
  сотишни таъминлаш (яшаб қолиш, сотиш хажмини таъминлаб туриш)
  
• 
  фойдани максималлаштириш;
  
• 
  бозорни сақлаб қолиш;
  

Баҳони шакллантириш мақсадларини қўйиш

Харажатларни баҳолаш

Талабни аниқлаш

Рақобатчилар баҳоси ва товарларини тахлили қилиш

Баҳо стратегиясини ишлаб чиқиш

Баҳони шакллантириш усулини танлаш

Дастлабки баҳони белгилаш

Баҳо тактикасини ишлаб чиқиш

Баҳони бозор суғуртасини (кафолатини) амалга ошириш

7.1-расм. Корхона баҳо сиёсатини ишлаб чиқиш босқичлари.