Guliston davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika- psixologiya

Qobiliyatni rivojlantirishning ayrim shartlari.
Qobiliyatlar faoliyat 
davomida rivojlanadi. Shuning uchun qobiliyatlarni rivojlantirishning birinchi sharti 
- 
faoliyatga bo`lgan ehtiyojni tarbiyalashdir.
Ishlashni yoqtirmaydigan dangasa 
kishilarda qobiliyatlar rivojlanmaydi. Qobiliyatlarni rivojlantirish uchun jiddiy 
mehnat qilishning ahamiyati katta.
47-rasm 
Masalan, ilk yoshlikdanoq, bolaning predmetlar olamida yaxshi orientatsiya 
qilishiga imkon beruvchi sifatlari – ko‘zining va zehnining o‘tkirligi, qo‘llarining 
mobilligi, oyoqlarining tetikligi, uzunligi, sezgirligi, miyasining yaxshi ishlashi 
kabilar uning layoqatlari majmuini tashkil etadi.
Pedagogik qobiliyatlar 
- pedagogik taktlilik va odobdan tashqari yana 
kuzatuvchanlikni, bolalarni sevish, nima qilib bo‘lsa ham o‘z bilimlarini bolaning 
yoshiga va bilimdonlik darajasiga moslab turib ongiga etkaza olish (didaktik 
qobiliyatlar), sabr-toqatni talab etadi.
87
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academicpractice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.p. cm.
pp
: 274-275.

---

156
Oliy ta’limni o’zgarayotgan kontekstida, talabalarni ta’limini quvvatlashga 
yana xam tizimliroq yondoshuvni qo’llash hojati kun sayin muximlashib bormoqda. 
Oddiy ta’limni uzatish modeli oldingidan ham qaraganda talabalarni bugungi 
talablarini qondira olmaydi. Oldingi paytlarda, ta’lim jarayonini oddiy maruzachi 
tomonidan dars o’tilishi deb tushunilgan bo’lsa, bugun esa ushbu jarayon 
talabalarni ta’lim olishida yordam deb tushuniladi. Oliy ta’lim endi o’qituvchiga 
yo’naltirilgan o’qitish modelini o’rniga, asta sekinlik bilan bo’lsa ham, talabaga 
yo’naltirilgan modelga ko’chmoqda.
88
 
48-rasm 
Pedagogik qobiliyatning muhim tarkibiy qismi esa muloqot qilish, 
chiroyli so‘zlash, refleksiv hamda 
perseptiv qobiliyatlar bo‘lib, ular 
shaxsdan ijtimoiy psixologik 
kompetensiyani, bilimdonlikni talab etadi. 
Pedagogik qobiliyat - tajribani, layoqatni 
va altruizm kabi muhim 
insoniy fazilatlarni o‘z ichiga oladi, 
ularning shakllanganlik darajasi 
shaxsdagi - murabbiy, o‘qituvchi, 
pedagogdagi pedagogik mahoratni anglatadi. 
Qobiliyatlar shu bilan birga