Guliston davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika- psixologiya

Xarakter aksentuatsiyasi
- biror xususiyatning boshqalari zarariga kuchli 
rivojlanishi va atrofdagilar bilan munosabatlarning yomonlashuviga olib kelishidir.
84
Kelvin Seifert and Rosemary Sutton, Educational Psychology © 2009, Second Edition. 87-b.

---

153
Xarakter aksetuatsiyasi turli darajada engil va hatto psixopatiya darajasigacha bo‘lishi 
mumkin.
Xarakterning aksentuatsiyasi (ortiqcha urg‘u berilishi) turlarini tasniflash 
ancha murakkablik tug‘diradi va har xil nomenklaturasi bo‘yicha bir-biriga mos 
kelmaydi. Lekin aksentuatsiyalashgan xususiyatlarning tavsifi ma’lum darajada bir 
xil bo‘lib qoladi. 
O‘smirlar orasida xarakter aksetuatsiyasi ko‘p (50-80%) uchraydi.Uning 
yuzaga kelishiga esa bir qator omillar ta’sir ko‘rsatadi.Ana shunday omillardan 
biri ota-onalarning farzandlariga bo‘lgan munosabat turlari va tarbiya uslublari 
hisoblanadi.SHuning uchun ham ota-onalarning farzandlariga munosabat 
xususiyatlarini o‘smir shaxsiga,uning xarakteraksentuatsiyasiga ta’sirini o‘rganish 
katta ahamiyat kasb etadi.
85
 
To‘g‘ri tashkil etilgan ta’lim-tarbiya jarayonida xarakter aksetuatsiyasini 
tarbiyalash va tuzatish mumkin.
Xarakterning mavjudligi va yorqinligi nimalarga bog‘liq?
Avvalo, 
shaxsning yo‘nalganligi, hayotidagi maqsad va muddaolariga bog‘liq. Ularga 
erishish esa quyidagilardan kelib chiqadi va xarakterda aks etadi:
➢
irodaning namoyon bo‘lishi
, ya’ni, ish va faoliyatda inson o‘z irodasini 
qanchalik safarbar qila olishiga qarab, undagi qat’iyatlilik, maqsadga intiluvchanlik, 
dadillik, o‘zini iroda qilishi, mustaqillik, tashabbuskorlik va shularga qarama-qarshi 
bo‘lgan siftalar to‘g‘risida gapirish mumkin;
➢