Fors tilida aniqlanmish bilan aniqlovchi yoki qaralmish bilan qaratqich munosabatlari
izofa deb ataluvchi urg’usiz e tovushi orqali ifodalanadi.
avval aniqlovchi so’ng aniqlanmish yoki avval qaratqich so’ng qaralmish kelsa fors
tilida esa aksincha avval aniqlanmish so’ng aniqlovchi yoki avval qaralmish so’ng
qaratqich keladi . Fors tili grammatikasida izofiy birikmadagi aniqlanmish
Katta stol – miz-e bo’zo’rg - ﮒﺮﺰﺒ ﺰﻴﻤ
Izofaning imlosi.
30
1. Undosh bilan tugagan so’zlardan so’ng izofa zir belgisi
orqali yozilib e deb
talaffuz etiladi. Odatda zir belgisi yozuvda tushib qoladi. Talaffuzda esa doimo
saqlanadi.
Tilla soat - soate tello - ﺎﻠﻄ ﺖﻋﺎﺴ
Sa’diyning Gulistoni-go’listone Sa’diy - ﻰﺪﻌﺴ ﻦﺎﺘﺴﻠﮔ
2. e qisqa unlisi bilan tugagan so’zlardan keyin izofa hamza belgisi orqali
yozilib ye deb talaffuz etiladi. Navoiyning Xamsasi
- Xamsa –ye Navoi- ﻰ ﺀﺍﻮﻧ ﻪﺴﻤﺤ
Navisanda -ye bo’zo’rg - ﮒﺮﺰﺒ ﻩﺪﻧﺴﻴﻮﻧ
3. Cho’ziq unlilar bilan tugagan so’zlalardan so’ng izofa ﻰ yo harfi orqali
yozilib ye deb talaffuz etiladi .
Masalan: gul hidi – bo’yi go’l - ﻞﮔ ﻰﻮﺒ
Fakultet talabasi - doneshjuye doneshkade ﻩﺪﻜﺷﻧﺍﺪ ﻰ ﻭﺠﺷﻧﺍﺪ
Izofiy zanjir fors tilida aniqlanmish bir necha so’z bilan aniqlanib kelishi mumkin.Izofiy
zanjirda aniqlovchi so’zlar bir-birini aniqlab izohlab va ma’nosini to’ldirib keladilar, hamda
o’zaro izofa ko’rsatkichi orqali bog’lanadilar. Masalan:
Doneshju-ye sole avvale doneshkade-ye filo’lo’ji-ye doneshgohe do’vlati -ye Go’liston
نﺎﺗﺴﻟﮔ ﻰﺗﻟﻮﺪ ﻩﺎﮔﺷﻧﺍﺪ ﻰﮋﻮﻟﻮﻟﻳﻓ ﻩﺪﻜﺷﻧﺍﺪ ﻞﻮﺍ ﺎﺴ
ﻞ ﻰﻮﺠﺷﻧﺍﺪ
Guliston Davlat universiteti filalogiya fakulteti 1- kurs talabasi.
Aniqlanmish bilan aniqlovchi so’zlar bir-birlari bilan izofa ko’rsatkichi orqali zanjir kabi
bog’lanib keladilar va bir butun izofiy birikmani hosil qiladilar.
Talabalar uchun topshiriqlar:
1.Lug’at ustida ishlash.
Bugun – emruz- زﻭﺮﻤﺍ
Fakultet –doneshkade- ﻩﺪﻜﺷﻧﺍﺪ
Universitet – doneshgoh-ﻩﺎﮔﺷﻧﺍﺪ
Issiq – garm- ﻢﺮﮔ
Barf –qor- ﻑﺮﺑ
Yomg’ir – boron -ﻦﺍﺮﺎﺑ
Yo’l – sol- ﺎﺴ
ﻝ
Opa- singil –hohar ﺮﻫﺍﻭﺧ
2.Quyidagi forsiy birikmalarni tarjima qilish.
Til va adabiyot fakulteti, Tehron shahri, mashhur yozuvchi, yaxshi talaba, demokratik
partiya, mening singlim, uning kitobi.
3.Quyidagi izofiy birikmalarni izofa imlosiga rioya qilgan holda fors alifbosida yozing.
Barodar-e man, doneshju-ye doneshkade-ye mashhur, shoxnome-ye ferdo’usi, torix-e
O’zbekiston.
4.Quyidagi gaplarni o’zbek tiliga tarjima qiling.
Do'stlaringiz bilan baham: