Guliston davlat universiteti kasbiy pedagogika fandan

 
Ота-оналар ва улар 
ишлаётган 
ташкилотлар 
Давлат бошқарув 
органлари 
Маҳаллий ўз-ўзини 
бошқариш 
ташкилотлари 
(маҳалла) 
Касб-ҳунар 
соҳасидаги 
ҳамкорлик 
Таълим хизматлар 
бозорининг субъектлари 
Ёшлар 
ташкилотлари 
Бандлик хизмати 
Маҳаллий 
ҳокимият 
Касб-ҳунар 
коллежлар 
Иш берувчилар ва 
уларнинг 
ташкилотлари, 
корхоналар. 
муассасалар касаба 
уюшмалари 
 

---

 
124 

 
ish  beruvchilarning  yuqori  malakali  kichik  mutaxassis  kadrlar  tayyorlashdan 
manfaatdorligini rivojlantirish uchun huquqiy meyoriy 
asoslar
 ishlab chiqilmaganligi; 

 
mehnatkashlarning  huquqlarini  va  shu  jumladan,  ularning  ishlab  chiqarishdan 
ajralgan va ajralmagan holda kasb-hunar ta’limini olish hamda malaka oshirish huquqlarini himoya 
qiluvchi kasaba uyushmalari mavqeining zaifligi; 

 
yoshlar  va  aholining  kasb-hunar  ta’limidan  manfaatdor  bo‘lgan  boshqa 
guruhlarining  muammolari  bilan  shug‘ullanuvchi  fuqarolik  jamiyatining  ko‘ngilli  tashkilotlarini 
tuzish va faoliyat ko‘rsatishi bo‘yicha tajribalarning  yetarli darajada emasligi; 

 
mahalliy  o‘z-o‘zini  boshqaruv  organlari  funksiyalari  va  moddiy  imkoniyatlarining  
cheklanganligi kabilar. 
Yuqorida  zikr  etilgan  va  boshqa  muammolarni  hal  etish  uchun  ma’lum  ishlar  amalga 
oshirilayotganligi va rejalashtirilayotganligini qayd etish zarur. 
Hamkorlar  orasida  muloqat  yetarli  darajada  yo‘lga  qo‘yilmaganligiga  eng  avvalo 
rahbarlarning hissasi katta. 
Kasb-hunar  ta’limi  sohasida  amalga  oshirilishi  mumkin  bo‘lgan  ijtimoiy  hamkorlik 
ishlarini  shartli  ravishda  quyidagicha  ikki  guruhga  ya’ni  shartnomaviy  va  tashkiliy  guruhlarga 
bo‘lish mumkin. 
Shartnomaviy  shakl  ikki  va  undan  ortiq,  yani  ko‘p  tomonlarning 
o‘zaro
  manfaatdorlik 
asosidagi hamkorligining barcha turlarini qamrab oladi, tashkiliy shakllar esa  qo‘shimcha organlar 
– maslahat kengashlari va boshqalarni tashkil etish orqali faoliyat ko‘rsatadi. 
Kasb-hunar  kollejlarining  shartnomalardan  foydalanishi  avvaldan  ma’lum,  biroq,  so‘nggi 
paytlarda  ularning  mavzu  doirasi  juda  kengayib  ketdi.  Ilgari  bunday  shartnomalarning  obyektlari 
quyidagilar sanalar edi: 

 
o‘quvchilarning ishlab chiqarish ta’limi va amaliyotini tashkil etish; 

 
o‘qituvchilar, muhandis-pedagoglar stajirovkasi va ularning malakasini oshirish; 

 
tanlovlar va ko‘rgazmalarni birgalikda tashkil etish; 

 
korxonalarga axborot va konsalting xizmatlarini ko‘rsatish; 

 
marketing xizmatlarini ko‘rsatish; 

 
pudrat shartnomalari bo‘yicha ishlar bajarish; 

 
ilmiy tadqiqot va texnik-texnologik ishlarni amalga oshirish. 
Hamkorlikning  tashkiliy  shakllari  ijtimoiy  hamkorlar  bilan  o‘zaro  birgalikda  faoliyat 
ko‘rsatishning  ancha  yuqori  darajasi  hisoblanadi.  Ular  maxsus  vakolatlarga  ega  bo‘lgan  va  ustav 
hujjatlariga  hamda  belgilangan  tartibda  tasdiqlanadigan  boshqa  tartibga  soluvchi  hujjatlarga  asoslanib 
harakat 
qiluvchi 
tashkiliy 
tuzilmalarni 
yaratishni 
taqozo 
etadi. 
Odatda 
bular  ta’lim 
muassasalaridan_tashqari  ta’limning  boshqaruv  organlarini,  bandlik  xizmati,  ish  beruvchilar,  kasaba 
uyushmalarini o‘z ichiga oluvchi kengashlar (maslahat kasb-hunar vasiylik) va boshqalardir. 
Kengashlar  faoliyatining  barcha  yo‘nalishlarini        shartli      ravishda  ikki  kesimda  guruhga 
ajratish  mumkin:  maslahat  va  vasiylik.  Shunga  muvofiq  ravishda  ijtimoiy  hamkorlik  tashkiliy 
tuzilmalarining asosiy turlari deb maslahat va vasiylik kengashlarini ko‘rsatish mumkin. 
Kasb-hunar ta’limi sohasida ijtimoiy hamkorlikning rivojlanishiga xalaqit berayotgan yoki 
uning  rivojlanishiga  xizmat  qilmaydigan  muammolarni  ham  shartli  ravishda  quyidagi   ikkita  
guruhga  bo‘lish  mumkin:  tashqi 
shart-
sharoit  bilan  bog‘liq  muammolar  va  ta’lim 
muassasasining ichki muammolari. Muammolarning birinchi guruhi tashqi muhit  o mill arini ng   
ta’siri  natijasida  vujudga  keladi  va   ulardan    ta’lim  muassasasi  uchun  belgilovchi 
ahamiyatga  ega  omil  kasb-hunar  ta’limi  sohasida  davlat  tomonidan  milliy  va  mintaqaviy 
darajalarda o‘tkazilayotgan siyosatdir. 
 Tashqi  omillarning  ta’siri  obyektiv  bo‘lib,  ta’lim  muassasalari  tomonidan  tartibga 
soluvchi ta’sirga juda oz bo‘ysunadi. 
Ijtimoiy  hamkorlikni  tashkil  etishning  ichki  omillari  jumlasiga  to‘g‘ridan  to‘g‘ri 
ta’lim  muassasasining  o‘ziga,  uning  ta’lim  xizmatlari  bozorida  o‘zining  yangi  mavqeini 
anglab  yetishga  va  qabul  qilishga,  eng  avvalo,  kasb-hunar  ta’limi  rivojining      mehnat   

---

 
125 
bozori   talablarini qondirishga qaratilgan yangi paradigmasini qabul qilishga, ikki yoqlama va  
ko‘p  yoqlama  aloqalarni  yo‘lga  qo‘yish  ijtimoiy  hamkorlikning  tashkiliy  tuzilmalarini 
shakllantirish jarayonida faol ishtirok etishga tayyor ekanligiga bog‘liq.