Guliston davlat universiteti filologiya fakulteti

SABAB Ergash gapli qo’shma gap
Sabab ergash gap bosh gapdagi ish-harakat, voqea-hodisaning yuzaga kelish, mavjud bo’lish sababini bildiradi,bosh gap esa uning natijasini bildiradi.M:Uyimiz mehmonlar bilan to’ldi, shuning uchun biz qo’shninikida o’tirdik.
Sabab ergashgan bosh gapga chunki, shuning uchun, negaki, sababki, -ki, shu sababli, shu bois, shu vajdan, shekilli, chamasi kabi ergashtiruvchi bog’lovchilar va so’zlar, sifatdoshning –gan formasiqegalik qo’shimchasiqkelishik qo’shimchalari yoki ko’makchilar yordamida bog’lanadi.
Bu bog’lovchi vositalardan shuning uchun, shu sabali, shu bois, shu vajdan.-ki, lar bosh gap; sababki, chamasi, shekilli, ganidan, -gani uchun, -sa kerak kabilar ergash gap tarkibida kelib, bog’lovchi vazifasini o’taydi.
Bo’lardan shekilli so’zi, fe’lning shart mayli (-sa) formasi qkerak so’zi ,shuningdek,
-li yuklamasi ergash gap tarkibida kelib, bosh gapdagi harakat, voqea-hodisaning yuzaga kelishidagi taxminiy sababni ko’rsatish uchun ham xizmat qiladi. M:Olmaning bardoshi ko’prok shekilli, avval barg chiqarib, keyin gullaydi.
Sabab ergash gap yordamchilarning qo’llanishiga va turli uslubiy talabga ko’ra bosh gapdan oldin, keyin yoki uning o’rtasida keladi:
1.Ergash gap bosh gapga so’z formalari va shekilli, men quvonar bo’lsam, sen-sabab shuning uchun kabi vositalar bilan biriksa, bosh gapdan oldin keladi.
2.Chunki, negaki,sababki,-ki vositasida birikkan ergash gap bosh gapdan keyin keladi: Kitobni e’zozlang, chunki kishining do’stidir.
3.Bosh gapdagi biron bo’lakka ahamiyat berishimiz kerak bo’lganda ergash gap bosh gap o’rtasida keladi. M: Uning bolalarcha beg’ubor qo’ng’iroq tovushi, zal keng va zich bo’lganidan, o’zi kutganidek kuchliroq jaranglab chiqdi.
Jadval 45 Sabab ergash gap

Mazmuni

Biriktiruvchi vositalar

O’rni