Guliston davlat universiteti filologiya fakulteti

2-savol bo’yicha savol va topshiriqlar
2.1.
1-topshiriq. Gapdagi «o’rik» so’zini ma’nosiga ko’ra grammatik va logik son ekanligini izohlang. Tog’ etagidagi katta maydonning barisiga o’rik ko’chati ekildi. Umidjon yaxshi niyat bilan o’rik ko’chati o’tqazdi. Maktab bog’ida o’tqazilgan o’riklar birdan gulladi.
2-topshiriq. Berilgan har bir so’zning shakllari nima bilan farqlanishini aniqlang.
Daraxt – daraxtlar, meva – mevalar, bola – bolalar, kitob – kitoblar, tog’ - tog’lar.
3-topshiriq. Otning birlik va ko’plik son shakllari ta’rifini ayting.
2.2.
1-topshiriq. Berilgan qatorlardagi otlarning grammatik songa ko’ra ma’nodagi farqini ayting.

1. 
   Olma, o’rik, nok, daftar, qalam.
   
2. 
   Olomon, xalq, qo’shin, armiya.
   
3. 
   Olmalar, o’riklar, noklar, daftarlar, qalamlar.
   

2-topshiriq. quyida berilgan so’zlarni ikkiga: birlik va morfologik ko’plikka ajrating.
Olma, o’rik, nok, qo’shin, xalq, daftar, qalam, armiya, qaychi; o’rikzorlar, qo’shinlar, xalqlar, qalamlar, uzumlar; suvlar, unlar, dadamlar, moylar, boshlarim, soat o’nlar, keldilar, aytdilar.
2.3.
1-topshiriq. Otlarning son formalarida kelish jihatdan turlari necha xil bo’ladi?
2-topshiriq. quyida berilgan so’zlarni ikkiga: birlik va morfologik ko’plikka ajrating.
Olma, o’rik, nok, qo’shin, xalq, daftar, qalam, armiya, qaychi; o’rikzorlar, qo’shinlar, xalqlar, qalamlar, uzumlar; suvlar, unlar, dadamlar, moylar, boshlarim, soat o’nlar, keldilar, aytdilar.
2.4.
1-topshiriq. Otlarning son formalarida kelish jihatdan turlari nechaga bo’linadi?

1. 
   1 ga bo’linadi.
   
2. 
   3 ga bo’linadi.
   
3. 
   2 ga bo’linadi.
   
4. 
   4 ga bo’linadi.
   
5. 
   1-, 3-javoblar
   

2-topshiriq. Ham birlik ham ko’plikda kela oladigan otlar to’g’ri ta’kid-
langan javobni aniqlang.
A. Atoqli va turdosh otlar.
V. Turdosh otlar.
S. Mavhum otlar.
D. Sanaladigan otlar.
E. Kishi va narsa otlari.
3-topshiriq. Faqat birlik shaklda qo’llanadigan otlar berilgan javobni toping.
A. Aniq va mavhum otlar.
V. O’lchanadigan jismlar otlari.
S. Bitta yaratilgan predmetlar nomlari.
D. Juft organlar va juft predmetlar nomlari.
E. Mavhum ma’noli otlar.
J. Barcha javoblar to’g’ri.
4-topshiriq. Berilgan ot so’zlarni faqat birlikda va ham birlikda, ham ko’plikda qo’llana olishiga ko’ra ikkiga ajrating.
Sevgi, tuyg’u, shahar, qishloq, tuz, choy, uzum, kitob, ruchka, qalam, yuz, qosh, bosh, quloq, oyoq, til, jigar, kindik, burun, Furqat, Tursunoy, kartoshka, sabzi, non, bug’doy.
2.5.
1-topshiriq. Son ko’rsatkichi -lar qo’shilib kelgan so’zlarni toping, ularning ma’nosi va vazifasini izohlang.
1. Otam ishdan keldilar. Kecha gazetada o’qituvchi opamizning suratlarini ko’rdik.
3. Uchrashuv o’tgan yilning may oylarida bo’lgan edi.
4. Magazinda unlar, yog’lar turibdi.
5 .Sening xotirangni unutmas aslo mening yuraklarim,O’rta Osiyo!(V.Inber).
6. Karimlar, Farhodlar, Tursunoylar.
7.Senlar bordilaring. Kimlar – kim-kim.
2-topshiriq. –lar qo’shimchasining otdan boshqa so’zlarga qo’shilib kelgan holatlariga beshta gap tuzing va ma’nolarini izohlang. M: Bobomlar keldilar. Sizlar borgansizlar. Qizillar keldilar.