Guliston davlat universiteti filologiya fakulteti

32. Hayvon, parranda kabilarni kelish, ketish, to‘xtashga undashni bildiruvchi so‘zlar qaysi so‘z turkumiga oid?
A) taqlid so‘zlar B) modal so‘zlar C) undov so‘zlar D) fe’l
33. Qulluq,ming marta qulluq, Dilbarxon! Ushbu gapdagi undov so‘zlarni toping.
A) ming marta B) qulluq C) marta D) undov so‘z berilmagan
34. Otlashmagan undov so‘zlar qanday qo‘shimchalarni qabul qiladi?
A) so‘z yasovchi qo‘shimchalarni B) kelishik qo‘shimchalarni C) egalik qo‘shimchalarini D) ko‘plik qo‘shimchalarini
35. Bay-bay, qir bag‘ri shunday go‘zal bo‘libdiki! Mazkur gapdagi bay-bay so‘zi qanday so‘z hisoblanadi?
A) juft so‘z B) haydash-chaqirish undovi C) undov so‘z D) buyruq-xitob undovi
36. Qaysi gapda, odatda, gap bo‘lagi vazifasida qo‘llanmaydigan so‘z berilgan?
A) O‘ng tomonda, jarlikning ustida, bir qo‘rg‘on ko‘zga chalinardi. B) Har yili kuzda, xazonrezlik vaqtida, daraxtzorni aylanib yuraman. C) Eh, tabiat qanday go‘zal! D) Anhorni yoqalab hovuz bo‘yidagi choyxonaga chiqdik. aaa

MA’RUZA MASHG’ULOTLARI
(ONA TILINING SINTAKSIS,PUNKTUATSIYA, USLUBIYAT QISMLARI)


1-mavzu: GRAMMATIKA. SINTAKSNING O’RGANISH OB’YEKTI.
Ajratilgan vaqt : 2 soat
Reja:
1. Grammatika terminining qisqacha tarixi .
2. Grammatikaning o’rganish ob’ektlari.
3. Grammatikaning umumiy xususiyati.
4. Grammatikaning tarkibiy qismlari.
5. Sintaksisning maqsad va vazifalari.
6. Sintaktik aloqa va sintaktik munosabatlar
7. So’z birikmasining ta’rifi, tasnifi, tavsifi.
Tayanch tushuncha va atamalar:
Tilning tarkibiy qismlari va tilshunoslikning bo’limlari. Grammatika, grammatikaning ma’nolari. Grammatika fani: grammatik ma’no va grammatik shakl, «Hozirgi o’zbek adabiy tilining grammatikasi» tushunchasi, morfologiya, morfologik hodisalar, morfologik ma’no, so’zlarning leksik-grammatik kategoriyalari,so’z shakllari; sintaksis, so’zlarning o’zaro bog’lanishi, sintaktik aloqa va sintaktik munosabatlar, tilda mazmun va shakl, sub’ektli, ob’ektli, atributiv, relyativ munosabat, tenglik va tobelik, predikativlik va nopredikativlik,so’z birikmasi, gap, qo’shma gap, matn.Sintaktik qurilma va ularning tiplari, so’z birikmasi komponentlari va mustaqil so’zlar, tobe so’zning grammatik shakli, hokim so’zning grammatik shakli, tobe va hokim so’zning ifodalanishi, tobe va hokim so’z gap tarkibida; yaxlit, bo’linmas ma’no ifodalovchi bog’lanmalar: lug’aviy birikmalar va so’zshakllar. Shakl, tuzilish, shakliy soddalik va murakkablik, mustaqil so’z turkumi, otli birikmalar, fe’lli birikmalar, ravishli birikmalar, sintaktik vazifasiga, aniqlovchili, to’ldiruvchili, holli birikmalar.