Государственная инспекция по надзору за безопасным ведением работ

Портловчи материаллар омборлари яшинҳимоясини ҳисоблашга мисол

Ўлчамлари аниқ бўлган ПА иморати яшинҳимоясини амалга ошириш зарур, бунда: узунлиги 50 м, томи даражасидаги эни 16 м, тамбур томинни энг баланд ўқигача бўлган масофа 4,7 м, иморатни ўқидан тамбурлар эшикларигача бўлган масофа 11,1 м. Ёгоч бино. Тупроқни ҳисоблаган солиштирма электр қаршилиги 450 Ом·м. Яшинқочиргич заминлагичини талаб этилган импульсли қаршилигини (мазкур Йўриқномани 10-бандига мувофиқ) Ом.
Яшиннинг тўғри зарбидан ҳимояланишни, икки стерженли яшинқочиргич билан, уни имортани ён томонларига жойлаштирган ҳолда мақбулли амалга ошириш зарур.
Яшинқочиргич стерженидан иморатгача (мазкур Йўриқномани 3-расмига қаранг) ҳаво бўйлаб энг кам рухсат этилган масофа , агар заминлагични қаршилиги Ом бўлса,  4 м ташкил этади. Автоманина ўтишни ҳисобга олган ҳолда яшинқочиргичдан иморатгача бўлагн масофа 5 м деб қабул қилинади (мазкур Йўриқномани 10-бандига қаранг). Яшинқочиргичлар орасидаги масофа м ташкил этади.
Яшиннинг тўғри зарбидан ПА иморатини ҳимоялаш таъминланиши учун, баландлиги h бўлган икки стерженли яшинқочиргич билан ҳосил қилинган ҳимоя зонаси ичига (18-расм) иморатни барча қисми кириши зарур.



Икки стерженли яшинқочиргич ҳимоя зонасининг мавжуд бўлиши шартидан келиб чиққан ҳолда (мазкур Йўриқномани 10-банди) яшинқочиргични керакли баландлигини
м.
Ҳимоя зонасини қисқа ён томони габаритларини якка стерженли яшинқочиргичлар зоналари каби формулалар (1) бўйича аниқланади.
Ҳимоя зонаси конусининг учи h₀ = 0,85 h = 0,8520=17 м баландликда бўлади.
Зона защиты на уровне земли образует круг радиусом
r₀ = (1,1-0,002 h) h = (1,1 - 0,00220) 20 = 21,2 м.
Тамбур томини энг баланд ўқигача бўлган м масофада иморат ўқидан энг узоқ м нуқтадаги ҳимоя зонасининг горизонтал кесими доирасини радиуси
м.
Йўриқномадаги формулалар (3) бўйича икки стерженли яшинқочиргич ҳимоя зонасини аниқланади.
Икки стерженли яшинқочиргич ҳимоя зонаси конусининг учи қуйидаги баландликда бўлади
м.
Ер сатҳида м.
Икки стерженли яшинқочиргич ҳимоя зонасининг м баландлик ва иморат ўқидан энг узоқ нуқтадаги радиуси қуйидани ташкил этади:
м,
бу м дан катта.
Ўхшаш график ифодани бажариш билан айтиш мумкин, баландлиги h = 20 м бўлган икки стерженли яшинқочиргич ҳимоя зонасигаиморатни барча қисми киради.
Яшин қабул қилгичлар мазкур Йўриқномани 21-23 – бандларига биноан бажарилади.
Заминлагичлар ҳар бир яшинқочиргич асосини ёнига ўрнатилади. Бизнинг мисолда солиштирма электр қаршилиги 450 Ом·м бўлган тупроқлар учун импульсли қаршилик Ом га тенг. Уни ердаги заминлагичдан иморатга алоқадор бўлган нарсагача бўлган масофа билан ҳам аниқланади. Бундай иморатга алоқадор бўлган нарса иккиламчи таъсирларнинг иморат девори атрофи бўйлаб 0,8 м узоқлик билан ерга кўмиб ётқизилган пўлат полосадан тайёрланган заминлагич. Демак, яшинқочиргичлар заминлагичини импульсли қаршилиги қуйидагидан кўп бўлмаслиги керак (мазкур Йўриқномани 9-банди)
Ом.
Яшинқочиригич заминлагич сифатида йўналишини узунлиги l = 20 м, ўлчами 404 мм бўлган пўлат полосали горизонтал уч йўналишли ва ерга 0,8 м чуқурликда кўмилган заминлагични қабул қиламиз. Бундай заминлагични саноат частотасидаги ток кочиши қаршилиги мазкур Йўриқномани 1П жадвалига мувофиқ интерполяциядан кейин = 15,3 Ом ташкил этади.
Импульс коэффициенти  ни мазкур Йўриқномани 2П жадвали бўйича аниқлаймиз. Солиштирма қаршилиги = 450 Ом·м бўлган тупроқдаги горизонтал заминлагич учун импульс коэффициенти 0,6 бўлади.
Асбоб билан ўлчанган токқочиши қаршилиги 15,3 Ом бўлган заминлагич учун қабул қилнган тупроқ электр қаршилиги ва конструкциясига заминлагични импульсли қаршилиги мос келади.
Ом.
Иморатда металл нарсалар мавжудлиги, шунингдек ёритиш тизими кабеллари ўтганлиги сабабли иккиламчи таъсирдан ҳимояланишни кўзда тутиш зарур.
Иккиламчи таъсирдан ҳимоя иморат биносига пўлат симдан қилинган сетка (тўр) қўйиш билан бажарилади. Сим томининг энг тепа ўқи ва чеккаларига тортилади, ҳамда 14 та туширилган вертикал сим билан иккиламчи таъсир заминлагичига уланади. Ана шу заминлагичга ёритиш тизими кабелини қобиғи ва зирҳи ҳам уланди.

Форма к Приложению 9

ПА омборидаги яшинҳимоя заминлагичи ҳолати бўйича қайднома

I. Заминлагичлар ҳақидаги асосий техникавий маълумотлар

Иморатни рақами	Заминлагични схемадаги рақами	Заминлагич қурилган сана	Заминлагични конструкцияси, чизма рақами	Об-ҳавони ҳолати		Ўлчаш усули	Тупроқни солиштирма электр қаршилиги, Ом·м	Ток қочишини қаршилиги, Ом
				ўлчашгача	ўлчаш вақтида			ҳисобий	ўлчанган	импульсли

Технкавий маълумотларни киритди	_______________________________________________________ (лавозими, ф., и., о., имзо)
Ўлчашни бажарди	_______________________________________________________ (имзо)

II. Яшинҳимояни кўрикдан ўтказиш ва ўлчашлар натижалари

Иморатни рақами	Заминлагични схемадаги рақами	Қурилмани ўлчаш ва кўрикдан ўтказиш санаси	Қурилмани кўрикдан ўтказиш натижалари	Об-ҳавони ҳолати		Ўлчаш усули	Ток қочишини қаршилиги, Ом		Хулоса
				ўлчашгача	ўлчаш вақтида		ўлчанган	импульсли

Кўрик ва ўлчашларни бажардилар

__________________________________________________ (лавозими, ф., и., о., имзо)

1 Ягона дафтарда бундай варақларни жами сони 5 та. Ҳар бир қўшимча ҳуқуқ олинганда улар тўлдирилади.

2 Шишаларнинг парчаланишига йўл қўйилмайдиган ҳоллар учун лойиҳада аниқланади.

3 Йўриқномани кейинги матнларида – шахта.

4 Шамоллатгич хайдашга ишлаганда назорат чиқаётган ҳаво оқимида .

5 Йўриқномани кейинги матнларида – карьер.

6 ҲКҚҚни жалб этиш зарурияти корхона раҳбарияти томонидан аниқланади.

7 Фақат чуқурлаштирилган заминлагич ва бино ичи потенциалини бараварлаштириш учун қўлланилади.