Gormonlarning sitozilli ta’sir etish mеxanizmi

2. Mineralokortikoidlar – aldosteron organizmda Na⁺ , K⁺ ,Cl^- va H₂O balansini boshqarib turadi. Ajralib chiqqan gormon qonda albumin bilan birikib, buyrakga boradi. Aldosteron sitoretseptor kompleksi hujayrani yadrosiga kirib Na⁺ ionlarini transportida qatnashadigan oqsillarni strukturasi tog’risidagi axborot saqlaydigan genlarni transkripsiyasini faollaydi. Aldosteron Na⁺ ,Cl^- va H₂O to’qimalarda ushlab turib, K⁺ ionlarini siydik bilan organizmdan chiqaradi. 


Buyrak usti bezining funktsiyasining buzilishi

Giperkortitsizim - Itsengo – Kushing kasalligini va kortikosteromani keltiramiz: ikkalasida ham kortikosteroidlarni ko’p miqdorda ishlab chiqarilishi kuzatiladi. 1–chi – kortikotropinni sekretsiyasi oshgani hisobiga: 2–chi – kortizolni ko’p miqdorda sintezlovchi o’simta (opuxol) hisobiga. 

Belgilari teri ostidagi biriktiruvchi to’qimani atrofiyasi, steroid diabedni shakillanishi, gipertoniya (ikklamchi adrenalin va noradrenalin sekretsiyasi oshgani hisobiga), osteoporoz.

Giperkortitsizimni boshqa turi aldosteronni gipersekretsiyasi bilan bog’liq: tuzlar va suv almashinuvini buzilganini alomatlari ishishlar, qon bosimini oshishi, miokardni qo’zg’aluvchanligini oshishi (qon kasalligi).

Gipokortitsizm yoki bronza kasalligi (Addison kasalligi) – hamma kortikosteroidlarni yetishmovchiligi; gipoglikemiya, emotsional stresga va infektsion, kimyoviy, mexanik faktorlar ta’siriga sezuvchanligiga kamayishi, gipotoniya, muskullarni bo’shashib ketishi. Bu alomatlar membranadagi Na⁺ , K⁺ gradienti va suv mineral almashinuvini buzilganligidan kelib chiqadi. 

Kortikosteroidlarni ishlatilishi: allergik va autoimun kasalliklarida keng qo’llaniladi (revmatizm, kologenez, artritlar, bronxial astma, dermatozlar), yalig’lanishni davolashda imuno depressantlar sifatida (transplantattsiyada). 
Эта статья — о патологии гипоталамо-гипофизарно-надпочечниковой системы. О синдроме, вызываемом опухолью надпочечника или других органов, секретирующих глюкокортикоиды (синдроме Кушинга), см. Синдром гиперкортицизма.