Glossariy adolat

TEMUR TUZUKLARI – bizga “Tuzuki Temuriy” nomida yetib kelgan bu asarni Mir Abu Tolib al Husayniy at-Turbatiy 1637-1638 yillarda turkiydan forschaga o’girib, tarjimasini SHohjahonga (1628-1657) taqdim etgan. Bu asar Temur tili bilan o’z o’g’illari va nevaralariga vasiyatnoma tarzida yozilgan. Asarda Temur biografiyasiga oid mulohazalar, davlat tizimini qanday yaratish kerakligi, hokimiyatni boshqarish san’ati, harbiy san’at, xalqaro diplomatik uslublar va boshqa mavzuda yozilgan qimmatli ma’lumotlar beriladi.
UMUMINSONIY QADRIYATLAR – insoniyat tomonidan yaratilgan, umuminsoniy manfaatlarga va xalqlarning o’zaro hamjihatlikda yashashlari va rivojlanishlari uchun xizmat qiladigan umuminsoniy axloq, xalqaro siyosiy, iqtisodiy, madaniy, ilmiy, falsafiy, diniy munosabatlar tajribasi, malakalari va h.k.larni o’zida mujassam-lashtiruvchi tushuncha.
Milliy va umuminsoniy qadriyatlar o’zaro uzviy aloqada bo’ladilar.
URF-ODATLAR – kishilar turmushiga singib ketgan, doim takrorlanib turadigan xatti-harakat, ko’pchilik tomonidan qabul qilingan hulq-atvor qoidalari va ko’nikmalar (masalan, o’zbeklarda kichiklarning kattalarga salom berishi, erta turib uy-xovlini supurib-sidirish, tartibga keltirib qo’yish, mehmonlarga alohida hurmatda bo’lish, bayram arafasida betob, ojiz va qiynalaganlardan xabar olish, yordamga muxtojlarga hasharga borish va shu kabilardir).
FIKR ERKINLIGI – bu jamiyat a’zosi bo’lgan har bir shaxs tabiiy va ijtimoiy jarayonlarga, fuqarolar bilan siyosiy tashkilotlarga va milliy, irqiy, diniy, sinfiy munosabatlarga ega bo’lgan mustaqil fikrlarini huquqiy, siyosiy diniy va boshqa muassasalar tomonidan bo’lishi mumkin bo’lgan turli tazyiqlardan muhofaza qiladigan ijtimoiy muhit.
FUQAROLIK JAMIYATI – davlat rivojlanib borgan sari davlat boshqaruvida turli xil vazifalarning asta sekin fuqarolarga topshirilishi, ya’ni o’z–o’zini boshqarish organlarining rivojlan-tirilishi tushuniladi.
Fuqarolik jamiyati vazifalari oldindan belgilab qo’yilgan davlat hokimiyati organlaridan va fuqarolarning jamoatchilik birlashmalaridan, ijtimoiy harakatlardan, fuqarolik institutlaridan va siyosiy partiyalardan tuzilgan boshqaruvdan iboratdir.