Glossariy adabiy til – Umumxalq tilining til meyorlari doirasida sayqallangan shakli. Alifbo

Onomastika – atoqli otlar tizimini: kishi ismlarini, toponimika – joy nomlarini
va boshqalarni o‘rganadi.
Paronim – tovushlari va tarkibi o‘xshash ma’nosi boshqa so‘zlar: otaliq – otalik, shoh – shox, hal – xol.
Qo‘shma so‘zlar – birdan ortiq o‘zakli so‘zlar: Oltiariq, oybolta, gultojixo‘roz.
Ritorika – notiqlik nazariyasi, javob talab qilmaydigan so’roqlar.
Semasiologiya – so‘z ma’nolari haqidagi ta’limot.
San’at –yuksak mahorat, ustalik.
Sinegor – Qadimgi g‘arb sud notiqligida nutq tayyorlab beruvchi shaxs
Dialekt — sheva, logos — ta’limot, ya’ni sheva haqida ta’limot demakdir.
Tasviriy dialektologiya yoki dialektografiya mahalliy sheva va lahjalarga xos fonetik va leksik, morfologik xususiyatlarni qayd etadi, yozib oladi va ularni kartaga tushiradi.
Tarixiy dilektologiya tilning dialektal xususiyatlari bilan birga, shu xususiyatlarning kelib chikishi, rivojlanishi, turli davrlarda o‘zgarish, qardosh tillar bilan munosabati va shu shevalarning tashkil topishida qardosh va qardosh bo‘lmagan tillarning ishtiroki kabilarni o‘rganadi.
Sheva — biror til doirasidagi xalq jonli tilining o‘ziga xos fonetik, leksik va grammatik xususiyatlarga ega bo‘lgan eng kichik qismi hisoblanadi. Masalan, Toshloq shevasi, Qarnoq shevasi, Turk shevasi.
Dialekt — tilshunoslikka doir adabiyotlarda ko‘pincha lahja ma’nosida, ba’zan sheva ma’nosida ham qo‘llanadi.
Lahja — arabcha so‘zdan olingan bo‘lib, ravish, tarz, yo‘sin kabi ma’nolarni bildiradi. Lingvistikada tilning bir necha sheva va dialektlarini o‘z ichiga olgan, umumiy xususiyatlari jihatdan o‘xshash katta bo‘lagi, ya’ni shevalar yig‘indisidir.
Transkripsiya. Til tovushlarini aniq ifodalash uchun xizmat qiladigan yozuv — transkripsiya (lotincha — qayta yozish) deb ataladi.
Transliteratsiya. Biror tilning yozma yodgorliklarini yoki ma’lum bir matnni (masalan, arab alifbosida yozilgan eski o‘zbek tili yodgorliklarini) nashr etishda shu yodgorliklarning yozuv sistemasini boshqa til yoki yodgorlik yozuv sistemasi orqali ifodalash transliteratsiya deb ataladi.