Globallashuv asoslari

zamonaviy  axborot  maydonidagi  harakatlar  shu  qadar  tig„iz,  shu  qadar  tezkorki,  endi 
ilgarigidek,  ha,  bu  voqea  bizdan  juda  olisda  yuz  beribdi,  uning  bizga  aloqasi  yo„q,  deb 
beparvo qarab bo„lmaydi. Ana shunday kayfiyatga berilgan xalq yoki millat taraqqiyotdan 
yuz yillar orqada qolib ketishi hech gap emas”. 
OAVning ta‘sir kuchi uning materiallari muayyan auditoriyaga mo‗ljallangani bilan 
ham  belgilanadi.  Masalan,  ichki  auditoriyaga  mo‗ljallangan  materiallarni  yoshi,  jinsi,  ijtimoiy 
maqomi (kasb-kori), milliy, diniy mansublik kabi belgilarga ko‗ra farqlash mumkin. 
OAV ijtimoiy hayotdagi muayyan voqea, hodisa yoki muammo yuzasidan axborotni 
etkazib berish orqali, uning jamiyat uchun ahamiyati, keng aholi qatlamlari uchun dolzarbligini 
ta‘kidlaydi.  Axborot  oqimi  hajman  keng,  mazmunan  rang-barang,  uzatilishga  ko‗ra  tezkor 
bo‗lgan bugungi kunda bu jarayon yanada chuqurlashib bormoqda. 
OAV  muayyan  xabarni  uzatish  yoki  biror  bir  g‗oyaning  mohiyatini  ochib  berish 
orqali  uning  o‗zlashtirilishiga,  kishilar  ongida  barqaror  tasavvurlar,  obrazlar,  qadriyatlarning 
shakllanishiga ham ko‗maklashadi. Sodda qilib aytganda, u ijtimoiy fikrga doimiy va izchil ta‘sir 
o‗tkazish, uni shakllantira olish imkoniyatiga egadir. 
OAV va kommunikatsiya texnologiyalari rivoji hozirgi davrdagi g‗oyaviy kurashga 
o‗ziga xoslik bag‗ishlamoqda. Bu jumladan, ma‘lumotlar oqimi manfaatdorlik nuqtai nazaridan 
etkazilishida  yoki  ataylab  qarama-qarshi  xarakterdagi  ma‘lumotlarni  poyma-poy  berish  orqali 
oxir-oqibatda  odamlarning  idrokini  susayishtirishga  intilishida  yaqqol  namoyon  bo‗ladi.  Bu 
o‗ziga  xoslik  jamiyat  a‘zolaridan  tizimli  ravishda  axborotning  muayyan  qatlamini  yashirish, 
ularni muhokama ob‘ektiga aylantirmaslikka intilishda ham yaqqol ko‗rinadi. 
O‗tgan  asrning  40-yillarida  ―Reyter‖  agentligini  boshqargan  Kristofer  CHansellor 
―YAngilikni  targ‗ibotdan  farqlash  zarur.  Targ‗ibot  boshqa  narsa,  yangilik  esa  mutlaqo  boshqa 
narsa.  Inglizcha  yoki  amerikacha  yangiliklar  bo‗lmaydi,  u  xalqaro  tovardir‖,-  deb  yozgan  edi. 
Bugun mutlaqo boshqacha sifatiy holat yuzaga keldi. 
Har kuni dunyoda millionlab voqealar sodir bo‗ladi. Ammo kishilar diqqatiga OAV 
muayyan  ijtimoiy-siyosiy  kuchlar  manfaatidan  kelib  chiqib  e‘tibor  qaratgan  masalalargina 
havola  etiladi.  Bu  ularning  hodisalarni  yoritishning  ustuvor  yo‗nalishlarini  belgilab  berishini, 
muayyan ma‘lumotlarni olish, talqin qilish, baholash va tarqatish orqali fuqarolarda tegishli fikr 
va  xulosalar  shakllanishiga  xizmat  qilishini  ko‗rsatadi.  Bu  OAV  ning  ijtimoiy  fikrni  kerak 
bo‗lgan  shaklga  yo‗naltira  olishi,  u  bilan  manipulyasiya  qila  olishidan  dalolat  beradi.  Mazkur 
jarayonda soxta, to‗qib chiqarilgan axborotni xaqiqat sifatida taqdim etish, voqelikni biryoqlama 
taqdim  etish  yoki  buzib  ko‗rsatish,  reallikni  adekvat  qabul  qilishga  yordam  beradigan  muhim, 
kerak elementlarni yashirishga alohida e‘tibor berilishini ta‘kidlash zarur. 
I.Karimov  ta‘kidlaganlaridek, “hozirgi  paytda  hayotimizni  elektron  axborot