Glikozidlar

Mahsulot tayyorlash. G’unchalash davrida yoki yarim guli ochilgandan so’ng mashinalar orqali o’rib olinadi, 2 chi marotaba kuzda yana o’rib olinadi. So’ligan, yarim qurigan poyalardagi barglarni qoqib, bargini kerakligini yana kuritiladi, zavodlarga yuboriladi.
Efir moyi olinadigan mahsulot o’simlik qiyg’os ochilgan paytda o’riladi, bu paytda efir moyi kam bo’lsa ham, mentol ko’p bo’ladi.
Mahsulotning tashqi ko’rinishi. Tayyor mahsulot cho’zik tuxumsimon yoki lansetsimon, qisqa bandli, o’tkir uchli, arrasimon notekis qirrali bargdan iborat. Uzunligi 8 sm, eni 3 sm bo’lib, ustki tomoni to’q yashil, pastki tomoni esa och yashil rangda. Ikkinchi tomirlarini uchlari birlashib, barg chetida parallel chiziq xosil qiladi, o’tkir hidli, mazasi tilni achitib, uzoq vaqtgacha muzdek qilib turadi.
Kimyoviy tarkibi. O’simlik 2,4 - 2,7% gul to’plamida 4 - 6%, poyasida 0,3% efir moyi bo’ladi.

• 
  GFX mahsulotda efir moyi 1% dan kam bo’lmasligini talab qiladi.
  
• 
  GFX bo’yicha efir moyida mentol 50% dan kam bo’lmasligi kerak.
  

Ishlatilishi. Barg preparatlari, efir moyidan tayyorlangan suvi va nastoykasi ko’ngil aynishiga, qusishga qarshi ishlatiladi va ovqat hazm qilishni yaxshilaydi, boshqa suyuq dorilarni ta`mini yaxshilashda ham ishlatiladi, mentol quloq, burun, nafas yo’llari kasalliklarida hamda tish og’rig’ini qoldirishda ishlatiladi. Mentol preparati - validol ko’krak qisish (stenokardiya) kasalligida ishlatiladi.
Dorivor preparatlari. Bargidan damlama, efir moyidan yalpiz suvi - Aqua menthae, nastoyka Tinctura Menthae tayyorlanadi: bargidan tinchlantiruvchi, o’t haydovchi, me`da-kasalliklarida ishlatiladigan tabletka va tomchilar tayyorlanadi.
Dorivor marmarak (mavrak) (shalfey) o’simligining bargi - Folia salvia
Dorivor marmarak (mavrak) - Salvia off Yasnotkadoshlar - Lamiaseae (labguldoshlar - Labiatae) olilasiga kiradi..
K o’p yillik bo’yi 20 - 50 sm ga etadigan yarim buta. Poyasi ko’p, shoxlangan, serbarg, to’rt qirrali, pastki qismi bir oz yog’ochlangan. Bargi oddiy, uzun bandli, poyani yuqori qismidagilari bandsiz bo’lib, qarama - qarshi joylashgan.
Gullari qisqa bandli, mayda, poyaning yuqori qismida boshoqsimon gul to’plamini xosil qiladi.
Guli qiyshiq, gulkosachasi ikki labli, sertuk, gultojisi ikki labli, ko’k binafsha rangda, otaligi ikkita, onalik tuguni to’rt bo’lakli, yuqoriga joylashgan. Mevasi 4-ta yong’oqchadan tashkil topgan.
Iyun - iyul oylarida gullaydi.