Gistologiya, stitologiya va

Ko'p ({avatli ya ssi muguzlanmaydigan epiteliy
(rasm 3.6). 
Ushbu epiteliy ogMz bo'shligMning ichki yuzasini, qizilo‘ngach- 
ning shilliq q a\atm i va ko'zning muguz pardasini qoplaydi.Unda 
quyjfflgi qavatlar farqlanadi: bazal. tikanaksimon va yopqich.
I pitelm iing eng yuza qavatida yassilashgan hujayralar o ‘zining 
hayot sikimi uigatm m ugu/lanm ay tushib ketadi.
l.-'pileliy
Baznl
ntcnibniiM
X ususiy
plastinka
Rmnt 3.6. Ко 'p qavatli yassi muguzlanmaydigan epiteliy (sxema).
107

---

0 ‘zgaruvchan epiteliy
(rasm 3.7) siydik y o ‘lari, buyrak 
kosachasi va jom chasi, siydik pufagining ichki yuzasini qoplab 
turadi. U shbu a ’zolarning siydik bilan to 'lg a n yoki to'lnia- 
ganligiga qarab epiteliy hujayralario‘z shaklini o'zgartiradi. 
0 ‘zgaruvchan epiteliyda 3 qavatni farq qilish mumkin: bazal, 
oraliq va yopqich qavatlar. 
Bazal qavat
m itozyo'li bilan ko'paya- 
digan mayda hujayralardan iborat. Ular kam b'al. differensial- 
lashmagan, 
sitoplazmasi 
bazofil 
b o ‘yaladigan 
huja\ralardir. 
Hujayralar shakli turlicha b o ‘lib, chegarasi aniq koTinmaydi. 
Oraliq qavat
hujayralari bir yoki bir necha qavat hujayralardan 
iborat bo'lib, n o to 'g 'ri yoki noksimon shaklga ega 
Yopqich qavat
noksimon shakldagi k o ‘p yadroli yirik 
hujayralardan tashkil
topgan.
' \ u a e p iild iy
rumlwzsunon 
xiijayrshu)
Bel All 
cpitc-icliy
Вага!
membrana
X iw usiv
р1;ь linfca
Rasm 3 .
7. 
О 'zgaruvchan epiteliy (sxema).
E piteliy to(qim asining regeneratsiyasi
Epiteliy to'qim asi qoplovchi to'qima bo'lganligi sababli turli 
tashqi ta’sirlarga uchraydi. Shu sababli epiteliy hujayralari ju d a 
tez 
halok bo'ladi. Sog'lom odamda o g 'iz bo'shlig'i epiteliysida 5 
m inut davomida 500 ming, ichakda esa bir sutkada 3 milliard 
epiteliy hujayralari tushib ketadi. Ular mitoz yo'li bilan 
bo'linuvchi, kam differensiallangan, kambial hujayralar hisobiga 
tiklanadi.
Bir qavatli epiteliyda ayrim hujayralar bo'linish qobiliyatiga 
ega, k o 'p qavatli epiteliyda esa bazal qavat hujayralari va qisman 
tikanaksimon hujayralar bo'linadi. Bunday yuqori bo'linish
108

---