Gistologiya, stitologiya va

tireoglobulin m olekulasi 
vujudga keladi.
To'rtinchi fa za
.B unda tireoglobulinga yod atom lari birik- 
tiriladi. H ujayraga kirgan yodid oksidlanib, undan yod atom lari 
ajraladi va tireoglobulin oqsil m olekulasi tarkibidagi har bir 
tirozin am inokisiotasiga 1 yoki 2 tadan yod atom i birikadi. Bu 
jaray o n tireotsitlarning plastinkasim on kom pleks sohasida borib. 
sekreter granulalar hosil boMishi bilan yakunlanadi.
Beshinchi fa za
.Bu fazada sekretor m aterial - m erokrin 
sekretsiya y o ‘li bilan follikul bo ‘shlig‘iga - kolloidga chiqariladi.
Ikkinchi 
bosqich 
o ‘z navbatida 
uchta 
fazadan 
iborat: 
1
) kolloid m oddaning tireotsitlar tom onidan 
qayia
so ‘rilishi -
reabsorb siy a. 2) tireglobulinning parchalanishi - proteoliz. 3) hosil 
boMgan tiro k sin va triyodtironinlarni qonga chiqarilishi.
G o rm o n n in g qayta qonga chiqarilishi quyidagicha amalga 
osh ad i: 
b o 'sh liq d a g i 
kolloid 
m odda tireotsitlar tarkibidagi 
ferm en tla r ta ’sirida suyuqlanadi va shu hujayralarning o ‘ziga 
p in o tsito z y o ‘li bilan qayta so ‘riladi; reabsorbsiya qilingan ti-
366

---

reoglobuhn hujayra lizosom alarida proteolitik ferm entlar ta’sirida 
parchalanadi va rtatijada m onoyodtirozin va diyodtirozinlar ajralib 
chiqadi. 
M onoyodtirozin 
va 
diyodtirozinlam ing 
birikishi 
natijasida 
qalqonsim on 
bezning 
faol 
gorm onlari 
tiroksin 
(tetrayodtironin 
va 
triyodtironinlar) 
hosil 
boMadi. 
M azkur 
gorm onlar tirotsitlarning bazal yuzasi orqali qonga chiqariladi. 
T riyodtironin 
tiroksinga 
nisbatan 
kuchliroq 
ta ’sir 
etish 
xususiyatiga 
ega. 
Bulardan 
tashqari, 
m onoyodtirozin 
va 
diyotirozin gorm onlari ishlab chiqariladi, lekin ular qonda juda oz 
m iqdorda boMadi. Oalqonsim on bez gorm onlari organizmda 
um um iy m odda alm ashm ish jarayonlarini boshqarish bilan birga, 
o ‘sish jarayom. organlar regeneratsiyasi, oqsil, karbonsuvlar 
alm ashinuvi kabi jarayonlarga stim ullovchi ta ’sir ko ‘rsatadi. 
Parafollikulyar hujayralarda ishlanadigan tireokalsitonin gormoni 
qonda kalsiy m iqdorini kam aytirish xususiyatiga ega.
C -tirotsitlar yoki parafollikulyar endokrinotsitlar