Gistologiya, stitologiya va

Rasm 7.5. Silliq mushak hujayralarining tuzilishi sxemasi
Miofibrillalannushakhujayrasining 
qisqaruvchi 
apparatini 
tashkil etadi. Silliq miotsitlar ko'ndalang-targMllikka ega emas. 
Hujayra sitoplazmasida aktin filamentlari o'zaro tartibli joylash- 
magan. Ular sarknmer hosil qilmaydi. Aktin filamentlarining 
sitolemmaga yoki o'zaro birikkan ioyida zich tanachalar uch­
raydi. Zich tanachalar ko'ndalang-targ'il mushak tolasining 
Z chizigMda uchrovchi a - aktinin tutgani uchun, bu tanachalar 
Z chiziq analogi dub taxrnin qilish mumkin, lekin ular betartib 
joylashgan. Mushak qisqarish jarayomda xuddi ko‘ndalang-targMl 
mushakdagi singari aktin va miozinning o'zaro sirpanishi yuzaga 
keladi. Tonilish kuchi zich tanachalar orqali sarkolemmaga o'tadi, 
natijada, silliq mushak hujayrasi qisqaradi.
Silliq miotsitlarsitoplazmasida kalsiy ionlarini saqlovchi mayda 
pufakchalar boMib, ular ko‘ndalang-targMl mushakdagi sarko-
a
239

---

plazm atik retikulum ni eslatadi. Lekin sa rk o p la /m alik retikulum
silliq m iotsitlarda k uchsiz rivojlangan. Bu pufakchalarga hujayra 
plazm atik m em branasining botishidan hosil b o ‘lgan tuzilm alar 
tegib turadi. Shuning uchun ushbu tuzilm alar k o 'n d a la n g -ta rg ’il 
m ushakning T -sistem asini eslatadi. U lar im puls tarqalishiJa va 
kalsiy ionining sitoplazm aga chiqishida m uhim o ‘rin lutadi.
Bazal m em branaga biriktiruvchi to ‘q im a tolalari kirib to ‘r hosil 
qiladi, bu - endom iziy. M ushak h ujayralarining tutam lari birik­
tiruvchi to 'q im a qatlam lari bilan o ‘raladi - bu perim iziy. T ashqa- 
ridan m ushaklar biriktiruvchi to 'q im a bilan uchlam chi o 'rala d i -
bu epim iziy yoki fassiya.U shbu biriktiruvchi to 'q im ali qoplam
sarkolem m a bilan birga m ushak to qim asining tayanch apparatini 
hosil qiladi.
Silliq m ushak to ‘qim asi yaxshi taraqqiy etgan qon tom irlar 
sistem asiga ega qon tom irlar to 'q im a icliida