«G‘isht teruvchi» kasbi bo‘yicha o‘quv-uslubiy qo‘llanma toshkent-2021 kirish

G‘ishtin devorning mustahkamligi –konstruksiyaning nagruzka ta’siridan yemirilishga qarshilik ko‘rsatish xususiyatidir. G‘ishtin devorning turg‘unligi deganda, qurilgan konstruksiyaning gorizontal kuchlar ta’sir etganda o‘z holatini saqlab turish xususiyati tushuniladi. G‘ishtin devorning zo‘riqish holati tashqi kuchlar (yotqizilgan konstruksiyadan tushadigan og‘irlik, devorning o‘z og‘irligi va boshqa faktorlar) ta’sirida sodir bo‘ladi. Katta og‘irlik (nagruzka)da devorda vertikal yoriqlar paydo bo‘ladi. Katta og‘irlik ortgan sari devor yorilib, ayrim ustunchalarga bo‘linadi. Bunday devor tegishlicha mustahkamlanmasa, yemiriladi va qulaydi.

Devorlarning mustahkamligi qorishmaning sifatiga bog‘liq. Sifatsiz qorishmadan hosil bo‘lgan choklar og‘irlik ta’sirida yemiriladi. Yuqori sifatli qorishma bunday o‘zgarishga kam uchraydi. Choklarning qalinligi me’yordan ortiq bo‘lganda devorning mustahkamligi kamayadi. Bunga sabab shuki, chokdagi qorishma devorga ishlatiladigan materialga qaraganda ko‘proq tob tashlaydi. Choklar keragidan yupqa bo‘lganda g‘ishtlar va toshlarning notekis yuzalari bir-biriga tegadi. Bunday holatda g‘ishtlar egilib devorning ko‘tarib turish quvvati pasayadi.