Giorgi baRaTuria

Ключевые Слова: Демократия; независимость; суверенитет; безопасность; дипломатия; политика; Грузия; Россиа; Соединённые Штаты Америки; связи; отношения; геополитика; конфликт; территория; страна;
Рецензент – профессор Швелидзе Дмитрий Шалвович, Тбилисский государственный университет им. И.Джавахишвили
epifane gvenetaZe
samxreT kavkasia saqarTvelo-ruseTis
agvistos omis Semdeg
Tavis droze klasikuri germanuli geopolitikis mama k. haushoferi ambobda kavkasia unda ganvixiloT “rogorc zona sabrZolo moqmedebebisa, kontinentebis sazRvarze”.
saqarTvelos mier damoukideblobis aRdgenisa da sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg sabWoTa imperiis samarTalmemkvidrem – ruseTis federaciam ganagrZo SeiaraRebuli konfliqtebis inspirireba saqarTvelos teritoriaze, kerZod, afxazeTis avtonomiuri respublikisa da yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis teritoriebze. ruseTis xelisufleba permanentulad aiaraRebda separatistebs, uwevda maT samxedro, finansur, politikur mxardaWeras ris Sedegadac qveyana CaiTria SeiaraRebul konfliqtSi, romelic formalurad saqarTvelosa da separatistebs Soris mimdinareobda, magram realurad es iyo ruseTisa da saqarTvelos samxedro dapirispireba.
Mmoskovis politikurma elitam 90-ian wlebSi ver gabeda rom eRiarebina afxazeTisa da e. w. samxreT oseTis damoukidebloba, vinaidan aseTi precedenti gamoiwvevda Tavad ruseTis federaciaSi did garTulebebs miT umetes CrdiloeT kavkasiaSi, sadac im droisaTvis mimdinareobda ruseT-CeCneTis omi.
mas Semdeg, rac Tbilisma dasavleTis daxmarebiT gaacnobiera, rom is sinamdvileSi kavkasiis lideria, saqarTvelo-ruseTis urTierToba daiZaba da dapirispireba daiwyo. dapirispireba saomar moqmedebaSi gadaizarda. Pputinis xelisuflebaSi mosvlis Semdeg ruseTma Tvisebrivad axali agresiuli politika wamoiwyo regionSi, romlis mizansac warmoadgenda da warmoadgens samxreT kavkasiaze Zveli gavlenis aRdgena. Pputin-medvedevis duetma faqtobrivad aRadgina dekabristebis doqtrina: “Выселитъ разбойничие народы Кавказа, превратить эту местность в процветающую область русскую.” swored am mizniT 2008 wlis 8 agvistos ruseTi Seecada saqarTvelosTan dawyebuli saomari moqmedebebi did kavkasiur omSi gadaezarda. ruseTis xelisuflebis namdvili miznebi am omSi gamJRavnebuli iqna prezident medvedevis gancxadebaSi-“saqarTvelos suvereniteti imas ar niSnavs, rom misi xelisuflebis gadawyvetilebebi saqarTvelos mTel teritoriaze vrceldebodes”(2).
2008 wlis zafxulSi ruseTma mTeli rigi RonisZiebebi gaatara imisaTvis rom saqarTvelos provocireba gamoewvia da igi Caeba farTomasStabian omSi, romelic kidevac ganaxorciela imave wlis agvistoSi. samwuxarod qarTvelma politikosebma ver SeZles movlenaTa eskalaciis Tavidan acileba.
ruseTis prezidenti medvedevi aRniSnavda: “Cven kavkasiidan ukan ar davixevT. aris Rirebulebebi, romlisTvisac unda ibrZolo da gaimarjvo, ris gareSe verc warmogvidgenia Cveni qveyana”.(2) Aamave dros regionSi mdebare arcerT mezobel saxelmwifos xelic ar gaunZrevia saqarTvelos dasacavad. piriqiT iseTi politikuri procesebi wavida omis Semdeg, rom samxreT kavkasiis regionSi mdebare qveynebi cdiloben saqarTvelos marcxis gamoyenebas TavianT sasargeblod.
Bbunebrivia ismis kiTxva: rogori mdgomareoba Seiqmna omisSemdgom periodSi regionSi? agvistos movlenebis Semdeg ruseTi Seecada ganemtkicebina poziciebi “axlo sazRvargareTSi.” mkacrad SeezRuda evrokavSiris transsaxelmwifoebrivi proeqtebi saqarTveloSi da aseve SeezRuda natos Semdgomi eqspansiis sazRvrebi.
safrangeTis, rogorc evrokavSiris Tavmjdomare qveynis pozicia Tavidanve saqarTvelosTan mimarTebaSi imaSi mdgomareobda, rom Seqmnil situaciaSi mTeli evropis saerTo pozicia SeemuSavebina. evrokavSiri ruseTis energoresursebze aris damokidebuli, amitom ruseT-saqarTvelos agvistos omis sawyis periodSi misi reaqcia iyo ruseTisadmi moridebuli.
2008 wlis agvistoSi, ruseTis armiis saqarTveloSi SemoiWris M mizans Seadgenda: saqarTvelos ekonomikisa da SeiaraRebuli Zalebis ganadgureba; saqarTvelos natosken swrafvisaTvis xelis SeSla; dasavleTis daSineba; aRmosavleT_dasavleTis derefnis saqarTvelos monakveTze dasavleTis mxridan uaris Tqma.
ruseTis mier saqarTvelos teritoriaze gamavali milsadenebis siaxloves Camoyrili bombebi mkacri gafrTxileba iyo, rom dasavleTs uari eTqva aRmosavleT-dasavleTis derefnis ganviTarebaze, romelic evraziis “guls” xsnida. evrokavSirma Tavidanve ruseT_saqarTvelos omTan mimarTebaSi Tavisi moridebuli reaqciis Semdeg aqtiurad daiwyo Tavisi Zalisxmeva, raTa ruseTs Seewyvita saomari moqmedebebi da dabombvebi saqarTvelos qalaqebze. Tavidanve evrokavSirma, aSS-ma da natom ruseTs mosTxova afxazeTisa da e.w. “samxreT oseTis” teritoriebis miRma gaeuqmebina e.w. “uSiSroebis koridori”.
kremlma evrokavSirisa da natos jibrze, saqarTvelosTan samxedro warmatebis Tavbrudamxvev eiforiul procesSi afxazeTisa da samxreT oseTis saxelmwifoebrivi damoukidebloba aRiara. am nabijis gadadgma kremlisaTvis aSkara antidasavluri gaxda. evrokavSiris wevr saxelmwifosTvis miuRebeli gaxda rusuli imperializmis eqspansiis gamoyeneba saqarTvelosadmi, radgan igi uaryofiT gavlenas axdenda suverenuli qveynis bedsa da saqarTvelos sivrcis erTian evropis sazRvrebSi moqcevaze.
natosa da evrokavSiris prognozisti eqspertebis azriT ruseTis mxriv calmxrivad afxazeTisa da samxreT oseTis aRiarebam saqarTvelo natos da evrokavSirs droebiT daaSora, radgan ufro Sor perspeqtivaSi gadaiwia konfliqtis mogvareba. Tumca ukanasknel xanebSi movlenebi elviseburi siswrafiT icvleba risi dasturicaa euTo-s damkvirvebelTa jgufis gawveva konfliqtis zonidan da saerTod saqarTvelodan, romelic ruseTis mier saerTaSoriso organizaciebze zewoliT moxda.
Omis Semdeg gansakuTrebiT gamyarda somxeTis geopolitikuri poziciebi regionSi. somexi eqspertebi acxadeben, rom: “saqarTvelo-ruseTis omis Semdeg somxeTis geopolitikuri roli kavkasiaSi ganuzomlad gaizarda”. Ddaiwyo somxur-Turquli urTierTobebis daTboba. e.w.“safexburTo diplomatia”(3). Pparalelurad mimdinareobs ankarisa da moskovis daaxloeba. 2009 wlis 12-15 aprils TurqeTis pezidenti abdula giuli oTxdRiani vizitiT imyofeboda ruseTi. romlis drosac moxda uprecedento faqti is Cavida TaTreTis avtonomiur respublikaSi. rasac didi gamoxmaureba mohyva politikuri wreebSi. d. Mmedvedevma a. giulTan Sexvedris dros moiwona TurqeTis moqmedeba agvistos omis dros da mianiSna rom am periodSi TurqeTi awarmoebda damoukidebel politikas(2), riTac vfiqrobT man iribad daartya vaSingtons.
sainteresoa isic, rom omis Semdgom periodSi gansakuTrebiT daaxlovda baqo da moskovi. amas mowmobs Aazerbaijanis prezidentis viziti ruseTis dedaqalaqSi da miRweuli SeTanxmebebi. TiTqmis paralelur reJimSi gaimarTa garkveuli saxis molaparakebebi TurqeTSi, sadac samwuxarod qarTuli delegacia ar monawileobda. Ffaqtia is, rom agvistos omis Semdeg garkveulad Sesustda dasavleTis poziciebi regionSi. ruseTSi siamayiT aRniSnaven, rom agvistos omSi ruseTma saqarTveloSi faqtobrivad daamarcxa amerikis SeerTebuli Statebi. marTalia dRes dasavleTi Zalian aqtiurobs procesebis sasurvel CarCoebSi moqcevas, magram ruseTis winaSe igi zogjer uZlurad gamoiyureba. Mmoskovi xSirad akeTebs dasavleTis ignorirebas. evrokavSiris winaSe ruseTis dapireba, rom jarebs konfliqtamde dakavebul poziciebze daabrunebda sicrue aRmoCnda. piriqiT, ruseTis oficialuri wreebi poloneTsa da ukrainas birTvuli iaraRiT daemuqrnen.(1) natom ruseTTan oficialuri dialogi SeaCera msoflio savaWro organizaciaSi WTO-Si ruseTis miReba dabloka. kremlma evrokavSirze zemoqmedebis saSualebad, maTi ruseTis energomatareblebze damokidebuleba aRiara. Aamis Sedegad 2008-2009 wlebis zamTari mZime aRmoCnda evropis meti wili qveynebisaTvis, rodesac maT ruseTma gazis miwodeba Seuwyvita.
Aamrigad agvistos omi umZimesi aRmoCnda saqarTvelosaTvis. samwuxarod axlad fexadgmulma qarTulma saxelmwifom am omSi mZime samxedro-politikuri marcxi ganicada. rac imiT gamoixata, rom qveyanam dakarga Tavis teritoriebis mniSvnelovani nawili da rac mTavaria gaeros uSiSroebis sabWos wevrma saxelmwifom ruseTma saqarTvelos teritoriaze ori damoukidebeli saxelmwifos arseboba de iured cno. marTalia dasavleTis wamyvani saxelmwifoebi am faqts didi ukmayofilebiT Sexvdnen da maT aRniSnes saqarTvelos teritoriuli mTlianobis xelSeuxebloba, magram dRemde faqti faqtad rCeba.
Bbolo xanebSi kidev erTi samwuxaro faqti moxda, rodesac gaero-s generaluri mdivnis moxsenebaSi ar moixsenieba afxazeTi, rogorc saqarTvelos Semadgeneli nawili. Aaqedan gamomdinare qarTuli saxelmwifos mesveurebs didi Zalisxmeva marTebT imisaTvis, rom gamoswordes qveynis saxelmwifoebriv-politikuri mdgomareoba da saqarTvelom daibrunos Tavisi istoriuli roli regionSi. Ees vfiqrobT SesaZlebelia mxolod da mxolod diplomatiuri molaparakebebiT da Cveni winaprebis mier warmoebuli “balansirebuli” politikis aRdgeniT.