Gimnastika (yakkakurash, koordinatsion va siklik sport turlari)

11.3. Akrobatika mashqlar!
Ta?lim muassasalarida tahsil olayotgan o‘quvchilaming jismoniy tarbiya majmua dasturlarida, nisbatan murakkab bo‘lmagan akrobatik mashqlami o‘zlashtirishga katta e’tibor beriladi. Mashqlar tartibi katta emas, ammo o‘zining dinamikasi va ruhiyatiga ko‘ra ta’lim muassasalarining gimnastika mashg‘ulotlarida juda keng qo‘llaniladi va о‘quvchilaming jismoniy tayyorgarligini oshiruvchi samarador vosita hisoblanadi.
Bu mashqlami bajarish bilan bir qatorda, o‘quvchi-talabalarda jasurlik, vaqt va fazoda o‘z gavdasini boshqara olish sifatlari tarbiyalanadi hamda vestibular apparat funksiyalari takomillashib boradi. Akrobatik mashqlar, tezkor-kuch, egiluvchanlik, epchillik. sakrovchanlik kabi sifatlarini rivojlantimvchi jismoniy vositalar sifatida katta ahamiyatga ega. Akrobatika mashqlarini o‘tkazish uchun turli asboblardan foydalanish shart emas, chunki hamma muassasalarda gimnastika mashg‘ulotlarini tashkil etish uchun imkoniyatlar mavjud.
Bu mashqlami bajarishda frontal, guruhlar va o‘yinlar qo‘llab o‘quvchi-talabalami jalb etish dars zichligini oshirishga yordam beradi. Murakkab bolmagan va yaxshi o‘zlashtirilgan muvozanatni saqlash, turish, «ko‘prik»lami darsning tayyorlov qismida muvaf-faqiyatli bajarish hamda turli harakatli o‘yinlarga, estafetalarga va to‘siqlami oshib o‘tish mashqlarini kiritish mumkin.
Bu yerda majmua dasturining bazaviy tarkibini tuzuvchi akrobatik mashqlar ko‘rib chiqiladi. Bularni o‘zlashtirib olish, o‘quvchilarga jismoniy tarbiya bo‘yicha umumdavlat ta’lim

me’yorlarini bajarish uchun yordam beradi. Har bir mashqning bajarish texnikasi rasm va kinogrammalar namoyishi bilan ifoda-langan, o‘rgatisn ketma-ketligi, xos bo‘lgan xatolar, ehtiyotkorlik va yordamlar mazmuni alohida ko‘rsatib o‘tilgan bo‘lishi lozim.

Biroz murakkab mashqlami o‘zlashtirish uchun o‘rgatish dasturlari tavsiya qilinadi.
0 ‘quvchi-talabaiar uchun dumalash, umbaloq oshish, to‘nta-rilishlar va muvozanat mashqlari yangilik hisoblanadi, keyinchalik shu mashqlar katta o‘zgarishlarsiz o‘quvchi-talabalar bilan birga bosqichma-bosqich o‘tib borsa, tabiiyki, qiziqish ham so‘nib boradi.
Bunday bolishi mumkin emas, chunki o‘qituvchi-talaba bu mashqlarga bo£lgan qiziqishning qaytadan tug‘ilishiga, uning davo-miyligini ushlab qolishga va albatta, rivojlantirishga harakat qilishi lozim. Buning uchun variantlai' xilma-xilligini taniqli o^quvchi-talabalar bilan mashqlami bajarish, ulami murakkablashtirish, ko‘rinishni o‘zlashtirish va boshqa elementlar bilan birlashtirish hamda o‘yin va estafetalardan foydalanish orqali amalga oshirish zarur.