Gimnastika (yakkakurash, koordinatsion va siklik sport turlari)

To ‘Iqinsimon harakatlar —bu o‘ziga xos mashqlar bo‘lib, unda shug‘ullanayotganning egiluvchanligi namoyon bo‘ladi. Uning to‘gcri bajarilishi koordinatsion qobiliyatiga, bo‘g‘imlarning harakatchanligi «mushak hissiyoti»ning rivojlanganligiga bog‘liq. Dastlabki o‘rganish vaqtida turli mashqlar o'rganilib, ular to'lqin-simon harakatlaming alohida fazalarini egallashga yordam beradi. Tayyorlov bosqichiga kiritilgan harakatlami o‘rganmasdan mashq-larni bajarishga o‘tish tavsiya etilmaydi. Qollarni yonga qilib, to''Iqinsimon harakatlar amalga oshiriladi.
Qo£llar ketma-ket tarzda: awal yelka qismida, tirsakda, kaft qismida bukilib, barmoqlarni bukish bilan tugallanadi. Bu tayyorlov fazasi hisoblanadi. Bu holatda uzoq qolmasdan, qo‘I!ar bir tekisda barcha bo‘g‘inlarda yoziladi, faqat bu ketma-ket tarzda bajarilishi kerak (yelka, tirsak, kaft, barmoq), mana shu tekis bajariladigan mashq to‘Iqinsimon harakatning asosini tashkil qiladi. Harakat barcha bokg‘imIarni yozish bilan tugal­ lanadi.
Qollarni to‘lqinsimon harakatlantirish variantlari: awal chap, keyin o‘ng qo‘lni ketma-ket harakatlantirish va bir qancha uzluksiz to‘lqinsimon harakatlami bir qo‘l bilan bajarish va hokazo.
Tayyorlov mashqlari: qushlar va kapalak qanotini imitatsiya qiluvchi sujet o‘yinlari. Qo‘llami qoqish, bo'shashtirish o‘yinlari, qo‘l bo‘g‘imlarining harakatchanligini oshiradigan mashqlar, tarang qo‘llar bilan prujinasimon mashqlami bajarish, qoMiami to‘g‘ri ushlash ko‘nikmasini mustahkamlash mashqlari.
Uslubiy tavsiyalar: bir qo‘l bilan bajarishni o‘rganish, mashqlar aniq va ifodali namoyish etilishi kerak.

Birinchi fazada tirsak va bilak harakatlari «orqada qoladi», qo‘llar yozilganda tirsaklar biroz tushiriladi, harakatlar mushak tarangligisiz bajariladi.

To‘lqinlar oyoq uchida, yarim cho‘qqaygan holatda bajariladi, kurak qismi egilgan, qo‘llar oldinda —bu tayyorlov fazasi, qo‘llarni pastga, yonga, orqaga, yuqoriga siltab harakatlantirish, boldir, tizza, tos-bo‘ksa bo‘g‘imlari, gavda, yelka, bel qismi ham bir tekis yoziladi, bosh orqaga tashianadi, mashq barmoq uchlarida tugallanadi (216-rasm).